1. Bệnh thực quản Barrett là gì?

Bệnh thực quản Barrett là sự thay đổi tế bào thực quản do tác động của acid dạ dày trào ngược (GERD)

Bệnh thực quản Barrett là tình trạng lớp niêm mạc bình thường của thực quản – ống dẫn thức ăn từ miệng xuống dạ dày – bị thay đổi, trở nên giống như lớp niêm mạc ruột hoặc dày lên và có màu đỏ. Các chuyên gia cho rằng tình trạng này có thể liên quan đến tổn thương do trào ngược axit.

Quá trình hình thành bệnh thực quản Barrett bắt đầu khi giữa thực quản và dạ dày có một van gọi là cơ vòng thực quản dưới (LES). Cơ vòng này có nhiệm vụ ngăn cản các chất trong dạ dày trào ngược lên thực quản và ngăn chặn sự trào ngược của axit dạ dày. Theo thời gian, LES có thể hoạt động kém đi, khiến axit và các chất trong dạ dày tấn công niêm mạc thực quản, gây ra bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD).

Ở những người bị GERD mãn tính, axit trào ngược có thể làm hỏng lớp niêm mạc thực quản, dẫn đến bệnh thực quản Barrett.

Ai có nguy cơ mắc bệnh thực quản Barrett?

Tại Bắc Mỹ, có khoảng 30 triệu người mắc GERD, một trong những bệnh lý tiêu hóa lâu dài phổ biến nhất. Trong số đó, khoảng 5% bệnh nhân bị GERD kéo dài hoặc viêm thực quản sẽ phát triển thành bệnh thực quản Barrett.

Hầu hết những người bị trào ngược axit không mắc bệnh thực quản Barrett. Tuy nhiên, ở những bệnh nhân bị trào ngược axit thường xuyên, các tế bào bình thường trong thực quản có thể dần dần được thay thế bằng các tế bào giống tế bào trong ruột, dẫn đến sự hình thành thực quản Barrett.

Ngoài ra, không phải ai mắc GERD đều sẽ bị thực quản Barrett, và không phải ai mắc bệnh thực quản Barrett cũng có GERD. Tuy nhiên, GERD kéo dài chính là yếu tố nguy cơ lớn nhất đối với bệnh này.

2. Triệu chứng của bệnh thực quản Barrett

Bệnh thực quản Barrett thường không gây ra triệu chứng đặc hiệu, tuy nhiên, những người mắc bệnh này có thể gặp phải các triệu chứng tương tự như bệnh GERD (trào ngược dạ dày thực quản), bao gồm:

• Khó nuốt thức ăn
• Thường xuyên bị ợ nóng
• Đau ngực
• Cảm giác chua hoặc rát ở cổ họng
• Ho kéo dài
• Có máu trong phân
• Giảm cân
• Buồn nôn
• Viêm thanh quản

3. Các yếu tố nguy cơ gây bệnh thực quản Barrett

Mặc dù bệnh thực quản Barrett khá hiếm, nhưng có một số yếu tố làm tăng khả năng mắc bệnh này. Một trong số đó là bị GERD (trào ngược dạ dày thực quản) từ khi còn trẻ, đặc biệt nếu bạn đã bị ợ nóng kéo dài trong 10 năm hoặc hơn.

Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:

• Béo phì: Mỡ bụng dư thừa, đặc biệt là mỡ vùng bụng, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thực quản Barrett.
• Hút thuốc: Hút thuốc làm tăng sản xuất axit trong dạ dày và giảm lượng nước bọt, vốn có tác dụng trung hòa axit. Hút thuốc cũng làm yếu cơ thắt thực quản dưới (LES), khiến axit dễ dàng trào ngược vào thực quản.
• Lịch sử gia đình: Một số nghiên cứu cho thấy di truyền, hay những gen thừa kế từ gia đình, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thực quản Barrett.
• Tuổi tác: Người trên 50 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, nhưng phần lớn bệnh nhân được chẩn đoán khi đã bước vào độ tuổi 60. Tuổi trung bình khi được chẩn đoán là 55.
• Trào ngược dạ dày thực quản lâu dài (GERD): Đây là yếu tố nguy cơ chính. Các chuyên gia cho rằng trào ngược axit dạ dày gây tổn thương niêm mạc thực quản, dẫn đến những thay đổi ở tế bào và có thể gây bệnh thực quản Barrett.
• Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc bệnh thực quản Barrett cao gấp 3 đến 4 lần so với nữ giới.
• Chủng tộc: Người da trắng không phải gốc Tây Ban Nha có nguy cơ mắc bệnh thực quản Barrett cao hơn.

4. Làm thế nào để chẩn đoán bệnh thực quản Barrett?

Bệnh thực quản Barrett thường không có triệu chứng đặc hiệu, vì vậy chỉ có thể chẩn đoán qua nội soi dạ dày và sinh thiết. Hiệp hội Tiêu hóa Mỹ (American Gastroenterological Association) khuyến cáo nên thực hiện sàng lọc đối với những người có nhiều yếu tố nguy cơ mắc bệnh này.

Quá trình nội soi sẽ được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa (gastroenterologist). Bác sĩ sẽ đưa một ống mềm dài có gắn camera qua cổ họng vào thực quản sau khi bệnh nhân được tiêm thuốc an thần. Mặc dù quá trình này có thể gây cảm giác khó chịu, nhưng hầu hết mọi người không cảm thấy đau đớn, và đây là một thủ thuật tương đối an toàn.

Khi ống nội soi được đưa vào, bác sĩ có thể trực tiếp quan sát niêm mạc thực quản. Nếu có bệnh thực quản Barrett, bác sĩ sẽ nhìn thấy những thay đổi bất thường qua màn hình. Tuy nhiên, để xác nhận chẩn đoán, cần thực hiện sinh thiết. Bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô nhỏ từ niêm mạc thực quản và gửi đi xét nghiệm dưới kính hiển vi để kiểm tra.

Mẫu mô này cũng sẽ được kiểm tra để phát hiện các tế bào tiền ung thư hoặc ung thư. Nếu kết quả sinh thiết xác nhận bạn bị bệnh thực quản Barrett, bác sĩ có thể đề nghị làm thêm một lần nội soi và sinh thiết để kiểm tra thêm mô và phát hiện các dấu hiệu ung thư sớm.

Ngay cả khi không tìm thấy tế bào ung thư hay tiền ung thư trong sinh thiết, bác sĩ vẫn có thể khuyến cáo bạn thực hiện nội soi định kỳ. Điều này là cần thiết để theo dõi vì ung thư có thể phát triển trong mô thực quản nhiều năm sau khi bệnh thực quản Barrett được phát hiện. Nếu phát hiện tế bào tiền ung thư, bác sĩ sẽ thảo luận với bạn về các phương pháp điều trị phù hợp.

5. Biến chứng

Chẩn đoán bệnh thực quản Barrett không phải là một nguyên nhân gây lo ngại quá mức. Tuy nhiên, bệnh này có thể dẫn đến những thay đổi tiền ung thư ở một số ít trường hợp.

Nếu bạn bị bệnh thực quản Barrett, nguy cơ phát triển ung thư tuyến thực quản (esophageal adenocarcinoma), một loại ung thư nghiêm trọng và có thể đe dọa tính mạng, sẽ tăng lên một chút (dưới 1% trong số những người mắc bệnh thực quản Barrett).

Vì vậy, bạn nên đi kiểm tra định kỳ để bác sĩ có thể phát hiện sớm các tế bào tiền ung thư hoặc ung thư, trước khi chúng lan rộng và khi bệnh có thể được điều trị hiệu quả hơn.

Thực quản Barrett là hậu quả thường gặp của bệnh trào ngược dạ dày-thực quản (GERD) mãn tính

6. Điều trị bệnh thực quản Barrett

Mục tiêu chính trong điều trị bệnh thực quản Barrett là ngừng hoặc làm chậm sự tiến triển của bệnh, thông qua các thủ thuật và thuốc men.

Các phương pháp điều trị, bao gồm phẫu thuật, tập trung vào việc xử lý mô bất thường. Cách điều trị sẽ thay đổi tùy theo tình trạng sức khỏe tổng thể và mức độ nghiêm trọng của bệnh, cũng như sự hiện diện của các tế bào tiền ung thư hay loạn sản trong thực quản.

Không có Loạn sản

Nội soi bình thường: Đây là thủ thuật bác sĩ sẽ đưa một ống nội soi có gắn đèn và camera qua miệng xuống thực quản để kiểm tra. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện nội soi mỗi 2-3 năm.

Bác sĩ cũng có thể kê đơn các thuốc điều trị GERD để giúp kiểm soát tình trạng, bao gồm:

• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Thuốc này giúp giảm sản xuất axit dạ dày, kiểm soát các triệu chứng GERD lâu dài, đồng thời ngăn ngừa tổn thương thêm cho thực quản và trong một số trường hợp có thể giúp lành các tổn thương đã có.
• Thuốc kháng axit: Giúp trung hòa axit dạ dày, thích hợp cho các trường hợp trào ngược thỉnh thoảng. Tuy nhiên, nếu dùng quá nhiều, thuốc có thể khiến cơ thể sản xuất thêm axit, làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược.
• Thuốc kháng Histamin H2: Giảm tiết axit dạ dày và giúp chữa lành tổn thương thực quản ở khoảng 50% bệnh nhân.
• Thuốc kích thích vận động: Thúc đẩy quá trình di chuyển thức ăn từ dạ dày xuống ruột. Chúng có thể được kết hợp với thuốc kháng axit.
• Baclofen: Là thuốc giãn cơ, có thể làm giảm tần suất trào ngược axit.
• Điều trị GERD: Nếu thuốc không hiệu quả, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật chống trào ngược. Điều này có thể bao gồm các thủ thuật sửa chữa thoát vị hoành hoặc thắt chặt cơ vòng thực quản dưới (LES).

Loạn sản độ thấp

Nếu bạn được chẩn đoán có loạn sản độ thấp – giai đoạn đầu của các thay đổi tiền ung thư – nghĩa là chỉ có một phần tế bào bất thường, còn lại là bình thường. Bác sĩ có thể khuyên bạn kiểm tra định kỳ, khoảng mỗi 6 tháng đến 1 năm, để theo dõi sự thay đổi thêm. Họ cũng có thể đề xuất liệu pháp phá hủy mô (ablation therapy), một thủ thuật ít xâm lấn để loại bỏ mô bất thường.

Loạn sản độ cao

Loạn sản độ cao là giai đoạn tiền ung thư của ung thư thực quản. Bác sĩ có thể đề nghị kiểm tra thường xuyên hơn và điều trị để loại bỏ mô tổn thương, bao gồm:

• Phá hủy mô bằng sóng radio (RFA): Đây là thủ thuật phổ biến nhất, sử dụng sóng radio qua ống nội soi để phá hủy các tế bào bất thường hoặc ung thư trong mô Barrett, đồng thời bảo vệ các tế bào lành.
• Cắt bỏ niêm mạc thực quản qua nội soi (EMR): EMR nâng niêm mạc bất thường lên và cắt bỏ nó ra khỏi thành thực quản để loại bỏ các tế bào tiền ung thư hoặc ung thư. Nếu tế bào ung thư được phát hiện, một cuộc siêu âm sẽ được thực hiện trước để đảm bảo ung thư chưa lan vào sâu trong thành thực quản.
• Cryotherapy phun qua nội soi: Đây là một phương pháp mới sử dụng khí nitơ lạnh hoặc khí carbon dioxide qua ống nội soi để đông lạnh và tiêu diệt các tế bào bất thường.
• Liệu pháp quang động (PDT): Dùng tia laser qua nội soi để tiêu diệt các tế bào bất thường mà không làm tổn thương mô lành. Trước thủ thuật, bệnh nhân sẽ uống thuốc Photofrin làm cho các tế bào trở nên nhạy cảm với ánh sáng.
• Phẫu thuật: Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật. Một số phương pháp phẫu thuật có thể bao gồm việc loại bỏ phần thực quản bị tổn thương và tái tạo lại nó bằng một phần dạ dày hoặc ruột lớn. Việc loại bỏ phần lớn thực quản là một lựa chọn trong các trường hợp chẩn đoán loạn sản nặng hoặc ung thư. Phẫu thuật càng được thực hiện sớm sau khi chẩn đoán, cơ hội chữa khỏi bệnh càng cao.

7. Lối sống và các biện pháp tự chăm sóc tại nhà

Một mục tiêu điều trị quan trọng khác là kiểm soát trào ngược axit, điều này có thể thực hiện được thông qua thay đổi thói quen sống. Bạn có thể thử áp dụng các biện pháp sau:

• Thay đổi chế độ ăn uống: Các thực phẩm béo, sô cô la, caffeine, thức ăn cay và bạc hà có thể làm tình trạng trào ngược trở nên nặng hơn.
  Tránh rượu, đồ uống có caffeine và thuốc lá.
• Giảm cân: Thừa cân làm tăng nguy cơ trào ngược axit vì mỡ bụng có thể gây áp lực lên dạ dày và khiến axit trào ngược vào thực quản.
• Ngủ với đầu giường nâng cao: Ngủ với phần đầu giường được nâng cao có thể giúp ngăn ngừa axit trong dạ dày trào ngược lên thực quản.
• Điều chỉnh thời gian ăn uống: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì vài bữa lớn. Sau khi ăn, đợi ít nhất 3 giờ mới nằm xuống.
• Uống thuốc với nhiều nước: Uống thuốc cùng với một lượng nước đầy đủ để giúp thuốc dễ hấp thụ và tránh làm trào ngược.

Nguồn: https://www.webmd.com/heartburn-gerd/barretts-esophagus-symptoms-causes-and-treatments