Bạn được chỉ định siêu âm dịch ổ bụng nhưng không hiểu rõ mục đích của phương pháp này là gì, có cần chuẩn bị trước hay quy trình thực hiện ra sao? Siêu âm có dịch trong ổ bụng là một kỹ thuật chẩn đoán quan trọng, thường được chỉ định trong trường hợp bác sĩ nghi ngờ có bất thường trong ổ bụng. Để hiểu rõ hơn về siêu âm dịch ổ bụng, hãy cùng theo dõi ngay bài viết dưới đây của Thai Thinh Medic nhé!
Siêu âm dịch ổ bụng là gì?
Siêu âm dịch ổ bụng là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn. Bằng cách sử dụng sóng siêu âm để kiểm tra và đánh giá tình trạng tụ dịch trong ổ bụng, được chỉ định trong trường hợp nghi ngờ có bất thường ở khoang bụng. Phương pháp này rất đơn giản, an toàn và nhanh chóng, giúp phát hiện tràn dịch, xuất huyết, viêm phúc mạc hay chấn thương bụng kín.
Thông qua những hình ảnh siêu âm, các bác sĩ có thể đưa ra đánh giá ban đầu về lượng dịch trong khoang phúc mạc, vị trí, đặc điểm của dịch. Từ đó có kết luận về nguyên nhân gây ứ dịch và có phương án xử lý phù hợp.
Siêu âm dịch ổ bụng là phương pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn
Các trường hợp chỉ định siêu âm có dịch trong ổ bụng
Siêu âm dịch ổ bụng thường được các bác sĩ chỉ định khi nghi ngờ có bất thường trong khoang bụng. Một số trường hợp phổ biến như:
- Người bệnh đau bụng kéo dài hoặc đột ngột: Siêu âm ổ bụng sẽ kiểm tra xem có bị tụ dịch, viêm hoặc tổn thương nội tạng nào gây đau.
- Bụng chướng, căng tức: Thường liên quan đến tràn dịch phúc mạc, nhiễm trùng hoặc các bệnh lý gan, cần chỉ định để kiểm tra.
- Sốt không rõ nguyên nhân: Siêu âm dịch ổ bụng để phát hiện ổ viêm, áp xe hoặc nhiễm trùng tiềm ẩn trong ổ bụng.
- Sau khi bị chấn thương vùng bụng: Siêu âm để đánh giá mức độ tổn thương bên trong, giúp phát hiện chảy máu hoặc tụ dịch trong ổ bụng.
- Theo dõi sau phẫu thuật ổ bụng: Kiểm tra mức độ tụ dịch, nhiễm trùng, các biến chứng hậu phẫu.
- Nghi ngờ bệnh gan, thận, ruột: Một số bệnh lý ở gan như xơ gan, ung thư gan,... thận hay ruột sẽ gây tình trạng tụ dịch trong ổ bụng. Siêu âm dịch ổ bụng cũng có thể phát hiện ra.
Quy trình thực hiện siêu âm dịch ổ bụng
Siêu âm dịch ổ bụng là kỹ thuật đơn giản, thực hiện nhanh chóng và không gây đau cho người bệnh. Tuy nhiên, để thực hiện siêu âm dịch ổ bụng hiệu quả, cho kết quả chính xác và nhanh chóng, người bệnh cũng nên nắm rõ quy trình cơ bản:
- Trao đổi với bác sĩ về những triệu chứng người bệnh gặp phải như đau bụng, chướng bụng, sốt hay có tiền sử về bệnh gan, thận, chấn thương vùng bụng hay không.
- Người bệnh nằm ngửa trên giường, vén áo, quần để lộ vùng bụng. Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh nhịn ăn 4- 6 tiếng trước khi siêu âm để tránh tình trạng đầy hơi và thức ăn che khuất hình ảnh, gây khó khăn khi quan sát.
- Bác sĩ sẽ thoa gel chuyên dụng lên vùng bụng để đầu dò tiếp xúc tốt hơn với da. Sau đó, bác sĩ sẽ di chuyển đầu dò để quan sát kỹ hơn các cơ quan bên trong và khoang phúc mạc để xác định điểm tụ dịch hoặc viêm, tổn thương.
- Bác sĩ đọc kết quả và tư vấn điều trị.
Bác sĩ sử dụng gel và đầu dò chuyên dụng di chuyển trên vùng bụng để quan sát hình ảnh
Siêu âm dịch ổ bụng phát hiện những bệnh gì?
Tràn dịch ổ bụng
Tràn dịch ổ bụng hay cổ trướng là tình trạng dịch tích tụ bên trong khoang phúc mạc. Đây là dấu hiệu thường gặp ở người bệnh bị gan mạn tính (xơ gan, viêm gan virus, ung thư gan), các bệnh lý về tim, thận). Khi siêu âm, bác sĩ sẽ phát hiện được lượng dịch nhỏ nhất từ 100ml trong ổ bụng, giúp đưa ra chẩn đoán sớm trước khi các biểu hiện lâm sàng xuất hiện rõ ràng.
Khi siêu âm dịch ổ bụng, bác sĩ sẽ xác định được vị trí dịch ở quanh gan, lách hay giữa các quai ruột, tính chất của dịch là tự do hay khu trú. Đồng thời sẽ đưa ra được đánh giá sự chèn ép lên các tạng trong ổ bụng để xác định chính xác bệnh lý và đưa ra hướng xử lý kịp thời, tránh nhiễm trùng ổ bụng hoặc suy tạng.
Tràn dịch ổ bụng có thể do virus bệnh gan, ung thư gan, hoặc các bệnh lý về tim mạch
Viêm phúc mạc và áp xe ổ bụng
Viêm phúc mạc là tình trạng viêm nhiễm ở lớp màng bao phủ các tạng trong ổ bụng. Bệnh thường do vi khuẩn xâm nhập từ đường tiêu hóa hoặc từ máu. Nếu không phát hiện và xử lý kịp thời, viêm phúc mạc có thể dẫn đến nhiễm trùng máu và tử vong.
Siêu âm dịch ổ bụng có thể nhận diện sớm tụ dịch bất thường, thành ruột dày, mờ giảm nhu động ruột hay các ổ dịch khu trú. Các bác sĩ cũng có thể dùng siêu âm để hướng dẫn chọc hút dịch làm xét nghiệm nhằm xác định vi khuẩn gây bệnh.
Trong một số trường hợp biến chứng sau phẫu thuật, siêu âm giúp phát hiện áp xe bên trong ổ bụng mà không cần thực hiện các kỹ thuật xâm lấn hay phóng xạ, giúp dẫn lưu áp xe kịp thời, ngăn ngừa nhiễm trùng.
Viêm phúc mạc có thể dẫn đến nhiễm trùng máu và tử vong
Xuất huyết trong ổ bụng sau chấn thương
Sau các chấn thương vùng bụng khi bị tai nạn giao thông, chấn thương thể thao hoặc chấn thương trong sinh hoạt, siêu âm dịch ổ bụng là bước vô cùng quan trọng để phát hiện xuất huyết ổ bụng. Hình ảnh siêu âm cho thấy những vùng dịch có mật độ không đồng nhất, nằm rải rác quanh gan, lách, bàng quang hoặc giữa các quai ruột. Nhờ các hình ảnh bất thường, bác sĩ sẽ xác định được mức độ chảy máu, tổn thương tạng và đưa ra chỉ định cấp cứu nội khoa hay phẫu thuật phù hợp.
Siêu âm ổ bụng có thể thực hiện nhanh chóng tại giường bệnh, cho kết quả nhanh nên rất hữu ích trong các trường hợp nguy hiểm khi bệnh nhân đang sốc hoặc không thể di chuyển.
Chấn thương gây tràn dịch ổ bụng
U nang buồng trứng vỡ gây tràn dịch
Ở nữ giới, siêu âm dịch ổ bụng còn được chỉ định trong trường hợp biến chứng bệnh lý phụ khoa, điển hình là u nang buồng trứng vỡ. Khi nang vỡ, các chất lỏng phía trong có thể gây tràn vào ổ bụng, gây đau đột ngột bụng dưới, kèm theo cảm giác choáng váng, ra máu âm đạo bất thường.
Siêu âm dịch ổ bụng giúp các bác sĩ quan sát được lượng dịch phía trong ổ bụng, thường tập trung ở túi cùng Douglas, đánh giá tình trạng dịch, xác định kích thước nang còn lại và tình trạng của buồng trứng.
U nang phát triển quá lớn gây vỡ buồng trứng
Phát hiện các tổn thương gan, thận, tụy hoặc ruột
Siêu âm dịch ổ bụng còn phát hiện các tổn thương gan, thận, tụy hay ruột. Đặc biệt là sau chấn thương và nghi ngờ có khối u.
Ví dụ:
- Vùng gan và lách có thể xảy ra vỡ, rác sau va đập mạnh, gây chảy máu vào ổ bụng.
- Viêm tụy cấp nặng có thể tràn dịch quanh tụy hoặc ổ bụng.
- Sỏi thận gây tắc nghẽn và tụ dịch tiết hoặc viêm quanh thận.
- Viêm ruột thừa gây vỡ, thủng ruột làm rò rỉ dịch tiêu hóa trong ổ bụng.
Các tổn thương gan, tụy, lá lách cũng sẽ dẫn tới tràn dịch ổ bụng
Theo dõi các biến chứng hậu phẫu
Sau phẫu thuật ở vùng bụng như mổ ruột thừa, cắt u, sinh mổ hay mổ u nang,... các bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm dịch ổ bụng để kiểm tra tụ dịch hay không. Kiểm tra này rất quan trọng, giúp phát hiện các biến chứng như tụ dịch sau mổ, áp xe sau mổ, rò tiêu hóa hoặc tổn thương tiết niệu,...
Theo dõi tình trạng ổ bụng sau phẫu thuật
Câu hỏi thường gặp về siêu âm dịch ổ bụng
Siêu âm dịch ổ bụng có đau không?
Trả lời:
Không. Siêu âm dịch ổ bụng là phương pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn nên không gây đau hay khó chịu. Cả quá trình siêu âm diễn ra từ 10 -15 phút nên bạn có thể yên tâm nhé!
Siêu âm dịch ổ bụng có cần nhịn ăn không?
Trả lời:
Thường thì không siêu âm dịch ổ bụng sẽ không cần nhịn ăn. Tuy nhiên, có một số siêu âm vùng bụng để kiểm tra các tạng như gan, tụy, túi mật,... sẽ nhịn ăn từ 4- 6 tiếng trước khi thực hiện để các bác sĩ có thể quan sát tốt hơn, giúp đánh giá cấu trúc chính xác hơn. Bạn nên trao đổi với bác sĩ trước khi thực hiện để đạt kết quả tốt.
Tùy từng loại siêu âm ổ bụng để quyết định bạn có cần nhịn ăn hay không
Siêu âm dịch ổ bụng có phát hiện ung thư không?
Trả lời:
Siêu âm dịch ổ bụng không thể chẩn đoán chính xác bạn có bị ung thư hay không nhưng có thể phát hiện ra các dấu hiệu bất thường như khối u, dịch bất thường hoặc hạch to trong ổ bụng. Trong các trường hợp nghi ngờ ung thư, bác sĩ sẽ chỉ định bạn thực hiện thêm các xét nghiệm chuyên sâu như chụp CT, MRI, sinh thiết,... để đưa ra kết luận.
Siêu âm thấy dịch trong ổ bụng có nguy hiểm không?
Trả lời:
Tùy thuộc vào nguyên nhân và vị trí phát hiện dịch trong ổ bụng để bác sĩ có thể đưa ra cảnh báo các bệnh lý nguy hiểm. Ở phụ nữ, tình trạng tụ một ít dịch ở vùng túi cùng Douglas sau rụng trứng là bình thường. Tuy nhiên, nếu lượng dịch quá nhiều, kèm theo đau bụng, sốt, ra máu bất thường,... lại là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh các biến chứng đáng tiếc.
Các bác sĩ sẽ xem xét hình ảnh để đưa ra chẩn đoán chính xác
Siêu âm dịch ổ bụng là kỹ thuật siêu âm an toàn, nhanh chóng nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm những bất thường vùng khoang bụng. Nếu bạn đang gặp phải những biểu hiệu: đau bụng kéo dài, bụng chướng, cơ thể mệt mỏi không rõ nguyên nhân,... hãy đến cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra sớm.
Tại Thai Thinh Medic, với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng hệ thống máy móc hiện đại sẽ giúp chẩn đoán sớm và chính xác những vấn đề về sức khỏe. Để đặt lịch thăm khám ngay hôm nay, hãy gọi tới số HOTLINE: 097 288 1125 hoặc 0243 853 5522 để được tư vấn.
