Tỷ lệ cận thị học đường ở trẻ em Việt Nam đang ngày càng phổ biến và trở thành vấn đề sức khỏe đáng báo động, khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng. Không chỉ làm suy giảm thị lực, cận thị còn ảnh hưởng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống, tương lai của trẻ. Hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết của cận thị học đường giúp cha mẹ và thầy cô có thể chủ động phòng ngừa và có biện pháp bảo vệ thị lực cho trẻ ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Trong bài viết dưới đây, các chuyên gia đến từ Thai Thinh Medic sẽ cung cấp đến bạn đọc những thông tin hữu ích, giúp cha mẹ có thể đồng hành cùng con trong việc chăm sóc đôi mắt sáng khỏe.

Cận thị học đường là gì?

Cận thị học đường là tình trạng suy giảm thị lực ở lứa tuổi học sinh, khiến các em chỉ nhìn rõ được vật ở khoảng cách gần nhưng lại khó khi quan sát xa như khoảng cách bảng viết trong lớp, khi đi đường,.... Đây là một trong những dạng tật khúc xạ phổ biến nhất ở lứa tuổi học sinh, sinh viên và được xem là “căn bệnh học đường” do có liên quan đến thói quen học tập và sinh hoạt hàng ngày.

Trên thực tế, cận thị học đường có thể xuất hiện ở học sinh tiểu học, tăng nhanh trong giai đoạn trung học và phổ thông nếu không được phát hiện và điều chỉnh kịp thời, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực của trẻ sau này.

Theo thống kê, tỷ lệ cận thị học đường ở các thành phố lớn đang ngày càng gia tăng, đặc biệt là sau giai đoạn trẻ học online và sử dụng thiết bị điện tử thường xuyên. Trẻ em bị cận thị sẽ gặp khó khăn trong học tập và có thể tự ti, hạn chế tham gia các hoạt động thể chất hơn. Vì thế, hiểu đúng về cận thị học đường, các triệu chứng và cách phòng ngừa, cải thiện sẽ giúp bảo vệ đôi mắt cho thế hệ trẻ.

Cận thị học đường là tật khúc xạ phổ biến ở trẻ em

Nguyên nhân cận thị học đường ở trẻ

Cận thị học đường gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Xác định đúng nguyên nhân giúp phụ huynh có biện pháp phòng ngừa và giảm nguy cơ cận thị cho con.

• Nguyên nhân do di truyền: Nếu trong gia đình có bố hoặc mẹ bị cận thị thì trẻ có nguy cơ cao cũng bị cận thị so với các trẻ khác.
• Trẻ có tư thế ngồi học sai như ngồi quá gần bảng, cúi sắt mặt vào sách vở hoặc ngồi bàn ghế không phù hợp với chiều cao rất dễ khiến mắt phải điều tiết nhiều hơn.
• Ánh sáng trong không gian học tập khôn đạt tiêu chuẩn như quá sáng hoặc quá tối, không đồng đều khiến mắt nhanh bị mỏi dẫn tới dễ cận thị.
• Sử dụng thiết bị điện tử trong thời gian dài khiến mắt tiếp xúc với ánh sáng xanh và giảm khả năng điều tiết của mắt.
• Học tập căng thẳng, thời gian nghỉ ngơi ít khiến mắt phải làm việc liên tục, không được thư giãn khiến phát triển bất thường ở trục nhãn cầu.
• Chế độ dinh dưỡng thiếu hụt Vitamin A, C, E, kẽm,... khiến mắt yếu đi, tăng nguy cơ trẻ bị tật khúc xạ.
• Trẻ ít hoạt động ngoài trời, ít tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên và hạn chế vận động sẽ tăng nguy cơ cận thị cao hơn.

Có rất nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị cận thị

Dấu hiệu cận thị ở học sinh

Nhận biết sớm các triệu chứng cận thị học đường giúp nhà trường và phụ huynh kịp thời đưa trẻ đi thăm khám và điều chỉnh để tránh tình trạng tăng độ nhanh Nếu phụ huynh thấy con có trên 2 dấu hiệu cận thị ở học sinh dưới đây, hãy đưa trẻ đến thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín:

• Trẻ nheo mắt khi nhìn xa, nghiêng đầu hoặc cố gắng để nhìn kỹ mới có thể nhìn thấy rõ chữ trên bảng hoặc vật ở xa.
• Trẻ ngồi sát bảng hoặc đặt sách sát vào mắt mới nhìn rõ được. Khoảng cách chuẩn để đặt sách cách mắt từ 30cm trở lên. Nếu dưới 30cm là dấu hiệu cho thấy trẻ có nguy cơ cận thị rất cao.
• Trẻ chép sai chữ trên bảng vì không nhìn rõ, thiếu chữ trong quá trình học tập.
• Trẻ hay dụi mắt, bị chảy nước mắt do mắt phải điều tiết quá mức dẫn đến dễ bị mỏi, khô hoặc kích ứng.
• Trẻ cúi gằm mặt khi đọc sách, tư thế đọc không đúng, đầu cúi sát xuống mới có thể nhìn rõ.
• Thường xuyên than đau đầu, mỏi mắt do cơ mắt phải liên tục điều chỉnh tiêu cự.
• Kết quả học tập giảm sút do trẻ không nhìn rõ chữ trên bảng, ảnh hưởng đến khả năng học tập và tiếp thu kiến thức.
• Trẻ không thích tham gia các hoạt động thể chất, ngoài trời, dễ bị mất tự tin trong giao tiếp.

Bé không nhìn rõ chữ viết trên bảng hay trong sách ở khoảng cách xa

Hậu quả cận thị học đường

Nếu không phát hiện kịp thời và xử lý đúng cách, cận thị học đường có thể gây nên nhiều hệ lụy lâu dài cho trẻ.

• Tăng độ cận nhanh, có thể từ 0.5- 1 diop khiến việc điều chỉnh càng khó khăn hơn.
• Tăng nguy cơ bị nhược thị và lác mắt do mắt phải điều tiết liên tục dẫn đến suy giảm chức năng thị giác.
• Ảnh hưởng đến kết quả học tập vì trẻ khó theo dõi bài giảng và ghi chép trên bảng.
• Gây giảm tự tin vì khiến bé ngại giao tiếp, ít tham gia các hoạt động ngoại khóa hay thể thao.
• Nguy cơ biến chứng mắt do cận nặng gây bong võng mạc, thoái hóa điểm vàng, thậm chí là mất thị lực.

Trẻ bị tăng độ hoặc khó khăn khi học tập

Cách phòng ngừa cận thị học đường cho trẻ

Cận thị học đường là một tật khúc xạ phổ biến, tuy nhiên, bạn vẫn có thể phòng ngừa và cải thiện cho con nếu gặp tình trạng cận thị.

Có tư thế học tập đúng cách

Một trong những yếu tố quan trọng nhất để đề phòng cận thị học đường, đó chính là chỉnh tư thế ngồi học đúng cách. Trẻ cần ngồi thẳng lưng, khoảng cách từ sách đến mắt từ 30- 40cm, và khoảng cách từ mắt đến màn hình máy tính ít nhất từ 50- 60cm. Trẻ ngồi đúng tư thế không chỉ tốt cho mắt mà còn giảm áp lực lên cột sống, hạn chế gù lưng, cong vẹo cột sống cho trẻ.

• Lựa chọn bàn ghế phù hợp với chiều cao của học sinh.
• Không nằm hoặc quỳ đọc sách.
• Khi viết hoặc đọc sách, nên để sách ngang tầm, tránh nghiêng quá nhiều.

Lựa chọn tư thế ngồi học đúng cách

Đảm bảo ánh sáng khi học tập

Thiếu hụt ánh sáng là một trong những nguyên nhân dẫn đến cận thị học đường. Vì thế, khi trẻ học tập, cần đảm bảo ánh sáng phù hợp, kết hợp giữa ánh sáng tự nhiên và ánh đèn điện, giúp mắt không phải điều tiết quá mức, giảm mỏi mắt và nguy cơ cận thị.

• Bàn học ở nhà nên có đèn học có chao chụp, ánh sáng trắng hoặc vàng dịu.
• Ánh đèn nên chiếu từ trái với người thuận tay phải và ngược lại.
• Tránh học bài, đọc sách trong phòng quá tối hoặc quá chói.
• Ánh sáng nên phân bổ đều trong phòng, không nên chỉ tập trung vào sách vở.

Không gian học tập đủ ánh sáng tự nhiên và đèn điện

Hạn chế dùng thiết bị điện tử

Dùng điện thoại, máy tính bảng hay tivi quá nhiều cũng sẽ gây nên cận thị học đường. Trẻ em nên hạn chế sử dụng những các thiết bị có ánh sáng xanh, đặc biệt trong độ tuổi tiểu học.

• Nên áp dụng quy tắc 20- 20- 20, tức là sau 20 phút nhìn màn hình nên cho mắt nghỉ ngơi 20 giây bằng cách nhìn vào vật cách xa 6 mét.
• Khuyến khích trẻ tham gia các trò chơi vận động thay vì giải trí trên thiết bị điện tử.
• Tránh dùng điện thoại trong bóng tối hoặc trước khi đi ngủ.

Hạn chế cho trẻ dùng thiết bị điện tử

Bổ sung thêm thực phẩm tốt cho mắt

Bên cạnh những thay đổi về lối sống, thói quen sinh hoạt thì bạn cũng nên chú trọng bổ sung thêm các loại thực phẩm tốt cho mắt.

• Bổ sung thêm thực phẩm giàu Vitamin A, C, E,... như cà rốt, cà chua, bí đỏ, rau xanh,...
• Tăng thêm cá biển, trứng, sữa để cung cấp omega-3, canxi và kẽm.
• Bổ sung đủ nước để tránh khô, mỏi mắt.
• Hạn chế độ ăn nhanh, nước có gas, các món ăn nhiều dầu mỡ vì có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ các dưỡng chất tốt cho mắt khác.
• Có thể bổ sung thêm thực phẩm chức năng tốt cho mắt.

Bổ sung thực phẩm tốt cho đôi mắt

Tăng cường các hoạt động thể chất ngoài trời

Cha mẹ nên thường xuyên cho trẻ vận động ngoài trời như chơi thể thao, cắm trại,...  mỗi ngày 1- 2 giờ để giảm nguy cơ cận thị học đường và hạn chế tăng độ cận thị.

Tăng cường hoạt động ngoài trời cho bé

Khám mắt định kỳ

Thăm khám mắt định kỳ giúp phát hiện sớm mức độ cận thị và theo dõi tiến triển kịp thời. Trẻ nên thăm khám mắt ít nhất 6 tháng 1 lần, đặc biệt là khi có dấu hiệu bị nhìn mờ, nheo mắt hoặc chép sai bài trên bảng.

Đưa trẻ đi khám mắt định kỳ 6 tháng 1 lần

Cận thị học đường không chỉ là suy giảm thị lực mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả học tập và tâm lý của trẻ. Nhận biết sớm những dấu hiệu của cận thị và có biện pháp phòng ngừa, cải thiện tình trạng tật khúc xạ mắt cho trẻ.

Bên cạnh chế độ sinh hoạt lành mạnh và dinh dưỡng khoa học, cha mẹ cũng nên thường xuyên đưa bé đến cơ sở y tế uy tín kiểm tra thị lực định kỳ. Tại Thai Thinh Medic, với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và máy móc, thiết bị y tế hiện đại có thể đáp ứng nhu cầu thăm khám và điều trị các vấn đề về mắt, đặc biệt là phòng ngừa và kiểm soát độ cận thị cho trẻ. Đặt lịch thăm khám ngay hôm nay để chúng tôi có thể cùng nhà trường và gia đình chung tay bảo vệ đôi mắt sáng- khỏe cho thế hệ trẻ.