Lấy ráy tai là thói quen quen thuộc của rất nhiều người, giúp làm sạch tai và giảm cảm giác ngứa ngáy, khó chịu. Tuy nhiên, cũng có không ít người băn khoăn, vậy lấy ráy tai có nguy hiểm không, đặc biệt là khi sử dụng tăm bông hoặc các dụng cụ lấy ráy tai thường xuyên tại nhà. Vì thực tế thì ráy tai không hoàn toàn là chất bẩn được đào thải mà còn là cơ chế bảo vệ ống tai khỏi vi khuẩn, bụi bẩn. Để đi tìm lời giải đáp cho câu hỏi lấy ráy tai thường xuyên có nguy hiểm không và lấy ráy tai thế nào cho an toàn, hiệu quả, hãy cùng Phòng khám 125 Thái Thịnh - Thai Thinh Medic tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Ráy tai là gì?
Nhiều người cho rằng, ráy tai là chất bẩn được đào thải trong cơ thể và cả bên ngoài cơ thể. Nhưng thực chất, ráy tai là chất tiết tự nhiên được tạo ra từ các tuyến trong ống tai ngoài, gồm hỗn hợp tế bào da bong tróc, bã nhờn, mồ hôi. Ráy tai đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tai. Lớp ráy tai giúp giữ ẩm cho ống tai, ngăn ngừa bụi bẩn, vi khuẩn, côn trùng xâm nhập và hạn chế nguy cơ bị viêm nhiễm ở tai.
Cơ thể con người có cơ chế tự làm sạch, kể cả là ở tai. Khi chúng ta nhai hoặc cử động hàm, ráy tai sẽ dần di chuyển ra ngoài ống tai và tự rơi ra ngoài mà không cần đến can thiệp. Dù ráy tai ở dạng khô hay dạng ướt tùy vào cơ địa của mỗi người cũng có thể được đẩy ra ngoài. Trong trường hợp tích tụ quá nhiều, trở nên khô cứng hoặc bít kín ống tai mới cần xem xét đến việc lấy ráy tai.
Ráy tai là chất tiết tự nhiên của cơ thể giúp bảo vệ ống tai
Có nên lấy ráy tai thường xuyên không?
Câu trả lời là KHÔNG. Vì lấy ráy tai thường xuyên sẽ tăng nguy cơ bị bụi, vi khuẩn và côn trùng tấn công sâu và trong tai.Trong điều kiện bình thường, tai có cơ chế tự làm sạch, ráy tai sẽ khô dần và tự di chuyển ra ngoài nhờ các cử động nhai, nói hằng ngày. Việc lấy ráy tai quá thường xuyên, nhất là dùng tăm bông hoặc dụng cụ không chuyên dụng, có thể làm mất lớp bảo vệ tự nhiên này, đẩy ráy tai vào sâu hơn và tăng nguy cơ viêm tai giữa ở trẻ em, ù tai hoặc tổn thương ống tai. Vì vậy, chỉ nên can thiệp khi thực sự cần thiết và đúng cách.
Những trường hợp không nên lấy ráy tai:
- Tai không bị ù, không nghe kém
- Không có cảm giác đầy tai, đau tai hay ngứa tai kéo dài
- Ráy tai không bít kín ống tai
- Trẻ nhỏ chưa có triệu chứng bất thường
- Người có thói quen lấy ráy tai chỉ vì cảm giác tai bẩn.
Không nên lấy ráy tai thường xuyên
Dấu hiệu cho thấy bạn nên lấy ráy tai
- Ù tai hoặc nghe kém dần là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất cho thấy cần lấy ráy tai là cảm giác ù tai, nghe không rõ, âm thanh như bị che chắn. Nguyên nhân thường do ráy tai tích tụ nhiều, khô cứng và bít kín ống tai, làm cản trở đường truyền âm thanh vào màng nhĩ.
- Cảm giác đầy tai, nặng tai kéo dài do ráy tai tích tụ, người bệnh có thể cảm thấy tai đầy, khó chịu, nhất là khi cúi đầu hoặc thay đổi tư thế. Cảm giác này thường không tự hết và có xu hướng tăng dần theo thời gian nếu không được xử lý.
- Ngứa tai hoặc khó chịu trong ống tai, muốn ngoáy tai. Việc ngoáy tai nhiều lần lại càng làm ráy tai bị đẩy sâu hơn, gây tổn thương da ống tai.
- Đau tai nhẹ hoặc đau âm ỉ do áy tai bít kín ống tai có thể tạo áp lực lên thành ống tai. Nếu kèm theo sưng, đỏ hoặc chảy dịch, cần đi khám sớm để loại trừ viêm tai.
- Trẻ nhỏ quấy khóc, hay kéo tai hoặc ngoáy tai hoặc phản ứng khó chịu khi chạm vào tai.
- Người đeo tai nghe thường xuyên có thể làm ráy tai tích tụ nhanh hơn. Nếu xuất hiện cảm giác bí tai, nghe kém hoặc khó chịu, người dùng tai nghe nên kiểm tra và lấy ráy tai khi cần thiết.
Có cảm giác ù, ngứa tai
Lấy ráy tai có nguy hiểm không?
Lấy ráy tai tưởng chừng là việc đơn giản nhưng thực tế có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu thực hiện sai cách hoặc quá thường xuyên. Nhiều người có thói quen dùng tăm bông, kẹp kim loại hoặc các dụng cụ tự chế để lấy ráy tai tại nhà với mong muốn làm sạch tai nhanh chóng. Tuy nhiên, ống tai là khu vực nhạy cảm, da mỏng và dễ tổn thương, trong khi màng nhĩ nằm rất gần. Chỉ một thao tác sai cũng có thể gây đau tai, viêm nhiễm hoặc ảnh hưởng đến thính lực. Mức độ nguy hiểm khi lấy ráy tai phụ thuộc vào cách thực hiện, tần suất và đối tượng, đặc biệt là với trẻ em, người già càng cần thận trọng.
Những nguy cơ thường gặp khi lấy ráy tai không đúng cách:
- Đẩy ráy tai vào sâu hơn, gây bít ống tai, ù tai, nghe kém
- Trầy xước da ống tai, tạo điều kiện cho vi khuẩn gây viêm tai ngoài
- Đau tai, chảy máu do dụng cụ cứng hoặc thao tác mạnh tay
- Tổn thương hoặc thủng màng nhĩ nếu đưa dụng cụ quá sâu hoặc trẻ cử động đột ngột
- Tăng nguy cơ nhiễm trùng khi dùng dụng cụ không sạch
Làm ướt tai bằng nước nhỏ chuyên dụng trước khi vệ sinh tai
Hướng dẫn cách lấy ráy tai an toàn
- Không nên lấy ráy tai theo thói quen. Chỉ nên thực hiện khi có các dấu hiệu như ù tai, nghe kém, đầy tai hoặc ráy tai khô cứng bít kín ống tai. Nếu tai không có triệu chứng bất thường, hãy để tai tự làm sạch tự nhiên.
- Không dùng tăm bông ngoáy sâu vào ống tai vì ăm bông thường khiến ráy tai bị đẩy sâu hơn thay vì lấy ra ngoài, làm tăng nguy cơ bít ống tai và viêm nhiễm. Nếu sử dụng, chỉ nên lau nhẹ phần ngoài cửa tai, tuyệt đối không đưa vào sâu.
- Làm mềm ráy tai trước khi lấy, có thể nhỏ vài giọt dung dịch làm mềm ráy tai như nước muối sinh lý hoặc dung dịch chuyên dụng)trong vài ngày để ráy tai mềm và dễ bong ra tự nhiên. Không tự ý dùng các dung dịch dân gian chưa được kiểm chứng.
- Giữ dụng cụ lấy ráy tai sạch và phù hợp, cần đảm bảo dụng cụ sạch, đầu tròn, không sắc nhọn và thao tác nhẹ nhàng. Tránh dùng kẹp kim loại, que nhọn hoặc vật dụng tự chế.
- Không lấy ráy tai cho trẻ khi trẻ không hợp tác vì trẻ nhỏ rất dễ cử động bất ngờ, làm tăng nguy cơ tổn thương ống tai và màng nhĩ. Khi nghi ngờ trẻ bị bít ráy tai, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được xử lý an toàn.
- Ưu tiên lấy ráy tai tại cơ sở y tế có phòng khám tai mũi họng để được soi tai và lấy ráy tai bằng dụng cụ chuyên dụng hoặc hút ráy tai. Phương pháp này giúp lấy sạch ráy tai mà không gây đau hay tổn thương.
Lấy ráy tai bằng dụng cụ chuyên dụng
Câu hỏi thường gặp khi lấy ráy tai
Lấy ráy tai bao lâu một lần là hợp lý?
Không có mốc thời gian cố định cho tất cả mọi người. Phần lớn chỉ cần lấy ráy tai khi xuất hiện triệu chứng như ù tai, đầy tai hoặc nghe kém. Nếu tai bình thường, không nên lấy định kỳ.
Không lấy ráy tai có sao không?
Không. Tai có cơ chế tự làm sạch tự nhiên. Việc không lấy ráy tai không gây hại nếu ráy tai không bít ống tai hay gây khó chịu.
Dùng tăm bông lấy ráy tai có an toàn không?
Không nên. Tăm bông dễ đẩy ráy tai vào sâu hơn và làm trầy xước da ống tai, tăng nguy cơ viêm tai ngoài và ù tai.
Lấy ráy tai có gây viêm tai không?
Có thể, nếu lấy sai cách, dùng dụng cụ không sạch hoặc lấy quá thường xuyên. Viêm tai ngoài là biến chứng thường gặp khi ngoáy tai nhiều.
Trẻ em có nên lấy ráy tai không?
Chỉ nên lấy khi trẻ có dấu hiệu bít ráy tai gây khó chịu hoặc nghe kém và nên thực hiện tại cơ sở y tế. Không khuyến khích tự lấy tại nhà cho trẻ nhỏ.
Chỉ nên lấy ráy tai cho bé nếu trẻ bị khó chịu hoặc có chỉ định của bác sĩ
Hút ráy tai có đau không?
Thông thường không đau nếu được thực hiện đúng kỹ thuật bởi nhân viên y tế. Phương pháp hút ráy tai giúp làm sạch an toàn và nhanh chóng.
Lấy ráy tai không hề nguy hiểm nếu bạn biết cách thực hiện và đúng thời điểm, tránh thương tổn cho ống tai và thính lực. Không nên lạm dụng ngoáy tai bằng bông tăm hoặc dụng cụ không phù hợp. Nếu bạn đang gặp tình trạng ù tai, đầy tai, nghe kém hoặc nghi ngờ ráy tai bít ống tai, đừng tự xử lý, hãy đến ngay với Phòng khám 125 Thái Thịnh để được thăm khám và tư vấn với đội ngũ bác sĩ Tai - Mũi - Họng giàu kinh nghiệm và hệ thống nội soi hiện đại.
