Giai đoạn giao mùa, đặc biệt là vào mùa đông, cúm mùa lại trở thành nỗi lo của rất nhiều bậc cha mẹ vì trẻ nhỏ là nhóm đối tượng dễ mặc và dễ gặp phải biến chứng nghiêm trọng. Không chỉ gây sốt, ho, sổ mũi thông thường, cúm mùa ở trẻ em tiến triển nhanh, dẫn đến những biến chứng của bệnh cúm mùa ở trẻ em như viêm phổi, viêm tai giữa, co giật do sốt cao hoặc suy hô hấp gây ra. Chủ động nhận biết những triệu chứng cúm nặng để phòng ngừa cúm mùa là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của bé yêu và cả gia đình. Để hiểu rõ hơn về những biến chứng thường gặp của cúm mùa và cách chăm sóc, giúp giảm nguy cơ nhập viện, cha mẹ hãy cùng theo dõi trong bài viết dưới đây của Phòng khám 125 Thái Thịnh.
Vì sao dễ xảy ra biến chứng của bệnh cúm mùa ở trẻ em?
Trẻ em, đặc biệt là dưới 5 tuổi, là nhóm đối tượng có nguy cơ cao gặp biến chứng của bệnh cúm mùa. Nguyên nhân do ở độ tuổi này, hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện nên khả năng chống lại sự xâm nhập của virus cúm còn yếu. Trong khi người lớn thường chỉ bị các triệu chứng nhẹ, trẻ nhỏ có thể tiến triển nhanh sang viêm phổi, suy hô hấp hoặc các biến chứng toàn thân nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời.
Một số nguyên nhân do:
- Hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn chỉnh: kháng thể yếu, dễ bị virus tấn công.
- Đường hô hấp nhỏ và nhạy cảm: phổi và đường thở nhỏ khiến trẻ dễ bị tắc nghẽn, khó thở khi có viêm đường hô hấp dưới.
- Trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi: khả năng đề kháng thấp, nguy cơ nhập viện cao hơn.
- Bệnh nền hoặc suy dinh dưỡng: trẻ có bệnh tim mạch, phổi, tiểu đường hoặc thiếu hụt dinh dưỡng dễ biến chứng nặng.
- Tiếp xúc môi trường đông người: trẻ mẫu giáo, nhà trẻ dễ lây virus cúm từ bạn bè, giáo viên, dẫn đến nhiễm trùng nhanh và nhiều lần.
- Chưa tiêm vaccine cúm mùa: vaccine giúp giảm nguy cơ mắc cúm nặng và biến chứng; trẻ chưa tiêm dễ diễn biến nặng hơn.
Cúm mùa ở trẻ em dễ xảy ra biến chứng ví sức đề kháng của bé còn kém
Cảnh báo 5 biến chứng của bệnh cúm mùa ở trẻ em cha mẹ cần chú ý
Viêm phổi
Viêm phổi là biến chứng của bệnh cúm mùa ở trẻ em nguy hiểm nhất.Virus cúm có thể tấn công trực tiếp vào nhu mô phổi hoặc tạo điều kiện cho vi khuẩn bội nhiễm, khiến phổi bị viêm, tiết nhiều dịch và làm trẻ khó thở. Trẻ nhỏ, đặc biệt dưới 2 tuổi, có đường thở hẹp nên tình trạng viêm dễ tiến triển nhanh, gây suy hô hấp cấp nếu không can thiệp kịp thời.
Dấu hiệu cảnh báo cúm mùa chuyển biến thành viêm phổi gồm:
- Thở nhanh, rút lõm ngực
- Ho nhiều, đờm đục hoặc vàng
- Sốt cao kéo dài không hạ
- Mệt mỏi, bỏ bú, ngủ li bì
Viêm phổi là nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ phải nhập viện, vì vậy, cha mẹ cần theo dõi để phát hiện bất thường của trẻ để có thể xử lý kịp thời.
Viêm phổi là biến chứng nguy hiểm nhất
Viêm tai giữa
Viêm tai giữa xảy ra khi virus cúm làm sưng viêm niêm mạc mũi – họng, khiến dịch ứ lại trong tai giữa và sinh viêm. Tình trạng viêm tai giữa thường xảy ra ở trẻ dưới 5 tuổi do hệ thống ống tai và ống tai giữa còn ngắn và nằm ngang khiến vi khuẩn dễ di chuyển lên tai. Viêm tai giữa có thể gây đau, trẻ quấy khóc, sốt và thậm chí là suy giảm thính lực tạm thời nếu không được điều trị đúng cách.
Viêm tai giữa có những biểu hiện;
- Trẻ liên tục kéo tai, sờ tai
- Sốt, quấy khóc nhiều về đêm
- Chảy dịch tai nếu bị viêm tai giữa nặng
- Nghe kém, không phản ứng với âm thanh nhỏ
Phát hiện sớm các biểu hiện bất thường giúp điều trị kịp thời, giảm nguy cơ tái phát hoặc ảnh hưởng đến khả năng nghe của trẻ.
Trẻ bị viêm tai giữa
Viêm thanh khí phế quản
Đây là tình trạng viêm và phù nề đường thở dưới (khí quản – phế quản) khi virus cúm tấn công sâu hơn vào hệ hô hấp. Trẻ sẽ có cơn ho dữ dội, thở khò khè, đôi khi như “tiếng rít”. Đường thở nhỏ của trẻ khiến chỉ cần một mức độ viêm nhẹ cũng có thể gây tắc nghẽn, khiến trẻ thở khó khăn.
Dấu hiệu cha mẹ cần chú ý:
- Ho ông ổng, ho dữ dội về đêm
- Khò khè, thở rít
- Mệt, bú kém, bỏ ăn
- Nghe phổi có tiếng ran rít
Nếu trẻ thở gấp hoặc tím tái, đây là cấp cứu y tế và cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay để tránh nguy cơ suy hô hấp.
Viêm thanh khí phế quản
Co giật do sốt cao
Co giật do sốt là biến chứng dễ gặp khi trẻ bị cúm mùa. Trẻ nhỏ có ngưỡng chịu nhiệt thấp, nên khi sốt tăng nhanh đến 38,5–40°C, hệ thần kinh dễ bị kích thích gây co giật. Dù phần lớn cơn co giật do sốt không gây di chứng, nhưng với trẻ có cơ địa đặc biệt hoặc cơn kéo dài trên 5 phút, nguy cơ biến chứng thần kinh cao hơn. Trong trường hợp trẻ có dấu hiệu co giật, cha mẹ không nên cố gắng ghì trẻ hoặc nhét vật cứng vào miệng, thay vào đó cần đặt trẻ nằm nghiêng và đưa đến cơ sở y tế kiểm tra.
- Co cứng tay chân, trợn mắt
- Mất ý thức vài giây đến vài phút
- Thân nhiệt >38,5°C
- Trẻ thở nhanh, da tái
Trẻ bị co giật khi sốt cao
Biến chứng toàn thân: viêm cơ tim, viêm não, suy đa cơ quan
Đây là nhóm biến chứng hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không điều trị kịp thời. Virus cúm có thể kích hoạt phản ứng viêm quá mức trong cơ thể, tấn công các cơ quan như tim, não, gan hoặc hệ thần kinh. Trẻ có bệnh nền như tim mạch, hen, miễn dịch yếu,... có nguy cơ cao hơn. Những trường hợp này cần điều trị tại bệnh viện, vì có thể dẫn đến suy đa cơ quan nếu chậm trễ.
- Mệt lả, lơ mơ, ngủ li bì
- Đau ngực, khó thở, tim đập nhanh
- Nôn nhiều, co giật, bứt rứt
- Da tím, tay chân lạnh, bỏ bú hoàn toàn
Viêm cơ tim, viêm não hoặc suy đa cơ quan là tình trạng hiếm gặp
Hướng dẫn cách phòng ngừa biến chứng của bệnh cúm mùa ở trẻ em
Để hạn chế tối đa nguy cơ trẻ gặp phải các biến chứng nguy hiểm do cúm mùa, phụ huynh cần kết hợp nhiều biện pháp phòng ngừa chủ động. Những cách dưới đây không chỉ giúp giảm khả năng lây nhiễm mà còn hỗ trợ tăng cường sức đề kháng, giúp trẻ phục hồi nhanh hơn nếu chẳng may mắc bệnh.
- Tiêm vắc xin cúm hằng năm là phương pháp hiệu quả nhất để phòng cúm và các biến chứng. Vắc xin phòng cúm có thể tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên, hiệu quả đạt khoảng 40- 70% tùy mùa cúm. Cha mẹ nên tiêm trước mùa dịch 1- 2 tháng để cơ thể có thời gian tạo kháng thể kịp thời.
- Giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ như rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn trước khi ăn, sau khi đi học hoặc tiếp xúc nơi đông người. Ngoài ra, cha mẹ nên dạy trẻ che miệng khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy hoặc khuỷu tay, không cho trẻ đưa tay lên mắt, mũi, miệng,....
- Vệ sinh không gian sống, thường xuyên lau dọn bề mặt tiếp xúc nhiều như tay nắm cửa, bàn học, đồ chơi. Đảm bảo phòng ngủ thoáng khí, có ánh sáng tự nhiên và hạn chế cho bé tiếp xúc với người đang có triệu chứng cúm.
- Tăng cường sức đề kháng cho trẻ bằng chế độ dinh dưỡng khoa học, giàu Vitamin A, C, D, kẽm,.... Đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc và hạn chế thức khuya, tăng cường vận động thể thao nhẹ nhàng giúp cơ thể khỏe hơn.
- Theo dõi và cho trẻ khám sớm khi có dấu hiệu nặng như sốt cao kéo dài, ho nặng, thở nhanh, bỏ ăn,.... đưa bé đi thăm khám sớm để ngăn chặn biến chứng.
Vệ sinh cho bé đúng cách để phòng ngừa bệnh
Câu hỏi thường gặp về bệnh cúm mùa ở trẻ em
Trẻ bị cúm mùa bao lâu thì khỏi?
Thông thường, trẻ sẽ khỏi sau 5–7 ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, ho và mệt mỏi có thể kéo dài thêm 1–2 tuần. Nếu trẻ sốt trên 3 ngày hoặc triệu chứng nặng dần, cần cho trẻ khám
Khi nào cúm mùa trở nên nguy hiểm ở trẻ?
Cúm trở nên nguy hiểm khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu: thở nhanh, khó thở, tím tái, ngủ li bì, bỏ ăn, co giật hoặc sốt cao không đáp ứng thuốc. Đây có thể là biểu hiện của viêm phổi hoặc biến chứng nặng khác.
Trẻ đã tiêm vắc xin cúm có còn bị bệnh không?
Có. Vắc xin không bảo vệ 100% nhưng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, đồng thời nếu trẻ nhiễm cúm, triệu chứng sẽ nhẹ hơn và ít biến chứng hơn.
Tiêm phòng là một trong những biện pháp hiệu quả
Trẻ bị cúm có cần dùng kháng sinh không?
Không. Cúm do virus gây ra nên kháng sinh không có tác dụng. Kháng sinh chỉ được dùng nếu bác sĩ xác định trẻ có nhiễm khuẩn kèm theo.
Trẻ nên nghỉ học bao lâu khi bị cúm?
Trẻ nên nghỉ học ít nhất 3–5 ngày hoặc cho đến khi hết sốt 24 giờ, để tránh lây nhiễm cho bạn bè và giúp cơ thể phục hồi tốt hơn.
Có nên xông hơi hoặc dùng thuốc nam cho trẻ bị cúm?
Không nên tự ý xông hơi hoặc sử dụng thuốc nam, đặc biệt với trẻ nhỏ vì dễ gây bỏng, kích ứng hoặc làm bệnh nặng hơn. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng.
Nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời thì những biến chứng của bệnh cúm mùa ở trẻ em có thể gây nên nguy hiểm với sức khỏe, thậm chí là tính mạng của bé. Phụ huynh cần chủ động nhận biết dấu hiệu bất thường và đưa bé đi thăm khám sớm để tránh nguy hiểm. Tại Phòng khám 125 Thái Thịnh, trẻ được thăm khám và tiêm phòng bởi đội ngũ bác sĩ, nhân viên y tế giàu kinh nghiệm. Hãy liên hệ ngay để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
