Không chỉ dùng thuốc mới giúp giảm triệu chứng viêm xoang, việc rửa mũi đúng cách cũng đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát bệnh. Sau đây là hướng dẫn chi tiết cách vệ sinh mũi cho người bị viêm xoang tại nhà giúp cải thiện tình trạng nghẹt mũi nhanh chóng.

1. Vì sao người bị viêm xoang cần vệ sinh mũi thường xuyên?

Vệ sinh mũi đều đặn là bước chăm sóc quan trọng giúp người bị viêm xoang kiểm soát triệu chứng, giúp rút ngắn thời gian điều trị và cải thiện chất lượng sống. Khi bị viêm xoang, niêm mạc mũi và xoang tiết ra nhiều dịch nhầy, dễ ứ đọng lại trong các hốc xoang. Nếu không làm sạch đúng cách, dịch này sẽ trở thành môi trường thuận lợi cho vi khuẩn, virus và nấm phát triển, khiến tình trạng viêm kéo dài hoặc tái phát nhiều lần. Bởi vậy, người bị viêm xoang cần vệ sinh mũi thường xuyên và đúng cách.

Bên cạnh đó, vệ sinh mũi cho người bị viêm xoang đúng cách giúp làm sạch bụi bẩn, dịch tiết, chất gây dị ứng hoặc tác nhân kích thích tích tụ trong hốc xoang. Nhờ đó, đường thở trở nên thông thoáng hơn, giảm cảm giác nghẹt mũi, nặng đầu hay căng tức vùng mặt – những triệu chứng điển hình gây khó chịu cho người bệnh. Không chỉ vậy, quá trình rửa mũi còn giúp giảm áp lực trong xoang, hỗ trợ làm dịu cảm giác đau nhức và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Ngoài ra, việc duy trì thói quen này còn góp phần tăng hiệu quả hấp thu của các loại thuốc xịt mũi hoặc thuốc hít – vì bề mặt niêm mạc đã được làm sạch, giúp thuốc tiếp cận đúng vị trí và phát huy tác dụng tốt hơn. Rửa mũi thường xuyên cũng giúp hạn chế nguy cơ lan rộng viêm từ xoang này sang xoang khác hay viêm họng do dịch chảy xuống cổ họng, giảm thiểu khả năng viêm đa xoang hay viêm lan sang các cơ quan lân cận như mắt, họng, màng não.

Vì sao người bị viêm xoang cần vệ sinh mũi thường xuyên?

2. Cách vệ sinh mũi cho người bị viêm xoang

Để đạt hiệu quả tối ưu, người bệnh cần biết cách vệ sinh mũi cho người bị viêm xoang đúng chuẩn y khoa để đảm bảo an toàn, tránh nguy cơ nhiễm trùng ngược.

2.1. Các loại dung dịch rửa mũi cho người viêm xoang

Dung dịch rửa mũi đóng vai trò quan trọng trong việc làm loãng dịch nhầy và loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn, nấm bám trong hốc xoang. Lựa chọn phổ biến và an toàn nhất hiện nay là nước muối sinh lý NaCl 0,9% – loại dung dịch đẳng trương không gây kích ứng, có thể mua sẵn tại hiệu thuốc. Ngoài ra, người bệnh có thể tự pha nước muối tại nhà từ muối y tế chuyên dụng, nhưng phải đảm bảo pha đúng tỷ lệ, sử dụng nước cất hoặc nước đã tiệt trùng – tuyệt đối không dùng nước máy vì có thể chứa tạp khuẩn gây hại.

Một lựa chọn khác là muối rửa xoang chuyên dụng dạng bột, được thiết kế để pha với nước sạch theo tỷ lệ chuẩn. Những sản phẩm này thường đi kèm hướng dẫn sử dụng rõ ràng, tiện lợi và an toàn cho người dùng. Dù sử dụng dạng nào, điều quan trọng là phải đảm bảo dung dịch sạch, không chứa vi khuẩn hoặc chất gây kích ứng, để tránh làm tình trạng viêm nặng hơn.

Các loại dung dịch rửa mũi cho người viêm xoang

2.2. Dụng cụ rửa mũi

Dụng cụ rửa mũi là phương tiện giúp đưa dung dịch rửa sâu vào trong khoang mũi và xoang một cách hiệu quả. Người bệnh có thể sử dụng bình rửa chuyên dụng (như bình netipot, bình dạng bóp hình củ tỏi, hoặc bình xịt phun sương) hoặc đơn giản hơn là dùng bơm tiêm không kim để bơm nhẹ nhàng dung dịch vào mũi.

Khi chọn bình rửa, nên ưu tiên những loại dễ cầm nắm, có thể điều chỉnh áp lực dòng chảy để đảm bảo rửa sạch mà không gây tổn thương niêm mạc mũi. Sau mỗi lần sử dụng, cần vệ sinh sạch bình bằng nước sôi hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ, sau đó để khô tự nhiên, tránh lưu lại cặn bẩn hay vi khuẩn gây nhiễm trùng ngược.

Lưu ý quan trọng: Không dùng chung dụng cụ rửa mũi với người khác, không để bình tiếp xúc trực tiếp với bề mặt không sạch, và luôn kiểm tra kỹ dung dịch rửa trước khi sử dụng. Dụng cụ không đảm bảo vệ sinh có thể vô tình đưa vi khuẩn từ ngoài vào sâu trong xoang, làm bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

 Dụng cụ rửa mũi

2.3. Quy trình rửa mũi đúng cách

Để việc rửa mũi đạt hiệu quả cao, người bệnh cần thực hiện đúng quy trình từng bước. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết từng bước khi rửa mũi cho người bị viêm xoang:

• Bước 1: Cúi đầu về phía bồn rửa mũi, nghiêng đầu một góc khoảng 45 độ sang một bên. Đây là tư thế lý tưởng giúp dung dịch muối dễ dàng chảy qua một bên mũi và xuống bồn rửa, không làm tắc nghẽn.
• Bước 2: Đặt vòi bình rửa mũi vào một bên cánh mũi, sau đó mở miệng và từ từ bóp bình hoặc xịt dung dịch muối vào mũi. Trong suốt quá trình này, bạn cần thở bằng miệng và tránh thở bằng mũi, vì nước muối có thể chảy vào miệng và gây khó chịu. Nước muối sẽ chảy từ mũi này sang mũi bên kia, làm sạch dịch nhầy, bụi bẩn và các tác nhân gây bệnh trong hốc mũi.
• Bước 3: Sau khi dung dịch đã đi qua mũi bên này, nhẹ nhàng xì mũi để tống hết dịch nhầy và chất bẩn ra ngoài. Cần lưu ý không xì mũi quá mạnh.
• Bước 4: Lặp lại các bước trên với bên mũi còn lại. Sau khi hoàn tất, dùng khăn mềm hoặc giấy sạch để thấm khô mũi và khu vực quanh mũi.

Quy trình rửa mũi đúng cách

2.4. Tần suất rửa mũi

• Khi mắc bệnh viêm xoang, đặc biệt khi có dịch nhầy hoặc nước mũi chảy, bạn nên rửa mũi ít nhất một lần mỗi ngày.
• Sau khi các triệu chứng viêm xoang giảm dần và không còn dịch nhầy chảy ra nhiều, tần suất rửa mũi có thể giảm xuống còn khoảng 3 lần mỗi tuần.
• Tránh rửa mũi quá thường xuyên gây khô và tổn thương niêm mạc mũi.

3. Lưu ý khác khi vệ sinh mũi cho người bị viêm xoang

Một số lưu ý quan trọng khi thực hiện vệ sinh mũi:

• Vệ sinh tay sạch sẽ trước khi thực hiện thao tác rửa mũi để tránh làm lây lan vi khuẩn hoặc vi trùng vào khu vực mũi trong quá trình vệ sinh.
• Làm ấm dung dịch nước muối một chút trước khi rửa, tránh sử dụng nước quá lạnh vì nhiệt độ thấp có thể gây cảm giác khó chịu hoặc kích ứng niêm mạc mũi.
• Chú ý không ngả đầu ra phía sau do tư thế này khiến dung dịch muối có thể trôi vào cổ họng và gây cảm giác khó chịu, thậm chí có thể làm ảnh hưởng đến đường hô hấp.
• Không nên rửa mũi khi bị viêm tai giữa
• Không chọc quá sâu đầu bình rửa vào lỗ mũi để tránh gây tổn thương cho niêm mạc và các cấu trúc mũi bên trong.
• Khạc nhổ dịch tiết ra khỏi cổ họng sau khi hoàn tất quá trình vệ sinh để tránh gây viêm họng.
• Dừng lại khi có cảm giác khó chịu như căng tức tại mũi hoặc cảm giác bỏng rát.
• Không nên rửa mũi khi mũi bị nghẹt hoàn toàn do rửa mũi có thể không có hiệu quả và thậm chí gây khó chịu.

Lưu ý khác khi vệ sinh mũi cho người bị viêm xoang

4. Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Vệ sinh mũi là một phương pháp hỗ trợ hiệu quả trong việc làm sạch dịch nhầy, cải thiện triệu chứng viêm xoang. Tuy nhiên, chỉ là biện pháp hỗ trợ, không thay thế cho việc điều trị y khoa. Trong một số trường hợp, bạn nên chủ động đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời:

Khi các triệu chứng không thuyên dù đã vệ sinh mũi đều đặn

Nếu sau vài ngày đến một tuần thực hiện vệ sinh mũi đều đặn kết hợp nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà, các dấu hiệu như nghẹt mũi, chảy nước mũi, nhức đầu quanh trán – thái dương vẫn kéo dài hoặc không có cải thiện đáng kể, bạn cần đến bác sĩ tai mũi họng để được thăm khám. Viêm xoang kéo dài có thể là dấu hiệu của một nhiễm trùng dai dẳng hoặc viêm xoang mạn tính cần điều trị chuyên sâu.

Một số triệu chứng cảnh báo tình trạng viêm xoang đã chuyển biến nghiêm trọng

• Sốt cao kéo dài không đáp ứng với thuốc hạ sốt thông thường.
• Đau nhức dữ dội vùng mặt, đặc biệt là quanh mắt, trán hoặc hàm trên, có thể lan sang vùng tai hoặc răng.
• Chảy dịch mũi đặc màu vàng hoặc xanh, có thể kèm mùi hôi hoặc máu.
• Mắt sưng, giảm thị lực, đau khi liếc
• Buồn nôn, cứng gáy, rối loạn ý thức (hiếm gặp nhưng có thể là dấu hiệu của viêm màng não do biến chứng viêm xoang).

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Việc áp dụng đúng cách vệ sinh mũi cho người bị viêm xoang không chỉ giúp giảm nhanh các triệu chứng khó chịu mà còn góp phần phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Đừng quên kết hợp với chế độ nghỉ ngơi hợp lý và đi khám chuyên khoa khi cần thiết để kiểm soát bệnh một cách toàn diện bạn nhé!