1. Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là gì?

Bạn có thể làm nhiều điều để chăm sóc bản thân và đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Tuy nhiên, khi tuổi tác tăng lên, cơ thể sẽ trải qua những thay đổi mà bạn không thể kiểm soát hoàn toàn. Đối với hầu hết nam giới, một trong những thay đổi phổ biến đó là sự phát triển kích thước của tuyến tiền liệt.

Đây là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa, nhưng ở một số thời điểm, sự gia tăng kích thước này có thể dẫn đến một tình trạng gọi là tăng sản tuyến tiền liệt lành tính.

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là tình trạng khiến tuyến tiền liệt của bạn phát triển lớn hơn bình thường. Sự phát triển này chèn ép niệu đạo (ống dẫn nước tiểu và tinh dịch ra khỏi dương vật của bạn), dẫn đến các triệu chứng tiết niệu khó chịu. BPH không phải là ung thư tuyến tiền liệt và không làm cho bạn dễ mắc bệnh này hơn. Có nhiều phương pháp điều trị cho nó, từ thay đổi lối sống, dùng thuốc đến phẫu thuật

2. Tại sao phì đại tuyến tiền liệt lại gây tiểu nhiều lần?

Tuyến tiền liệt bao quanh một phần của niệu đạo – ống dẫn nước tiểu và tinh dịch ra khỏi cơ thể qua dương vật. Khi bị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính, tuyến tiền liệt sẽ lớn hơn bình thường và chèn ép niệu đạo. Điều này có thể khiến dòng tiểu yếu, làm bạn phải thức dậy nhiều lần vào ban đêm để đi vệ sinh và gây ra các triệu chứng khó chịu khác liên quan đến đường tiểu.

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính không phải là ung thư tuyến tiền liệt và cũng không làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt.

Đây là một tình trạng phổ biến, đặc biệt ở nam giới lớn tuổi. Có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả từ thay đổi lối sống, sử dụng thuốc, đến can thiệp phẫu thuật. Bác sĩ sẽ giúp bạn lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất dựa trên độ tuổi, tình trạng sức khỏe và mức độ ảnh hưởng của bệnh.

3. Nguyên nhân gây tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Các bác sĩ hiện chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây ra tăng sản tuyến tiền liệt lành tính. Tình trạng này có thể liên quan đến những thay đổi nội tiết tố tự nhiên khi bạn già đi, nhưng điều này vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn.

Trong giai đoạn dậy thì, tuyến tiền liệt của bạn sẽ phát triển gấp đôi kích thước. Sau đó, khoảng tuổi 25, tuyến tiền liệt bắt đầu phát triển trở lại. Ở hầu hết nam giới, sự phát triển này tiếp tục suốt đời. Tuy nhiên, ở một số người, sự phát triển này dẫn đến tình trạng tăng sản tuyến tiền liệt lành tính.

BPH và testosterone: Testosterone là hormone sinh dục chính ở nam giới và những người được chỉ định giới tính nam khi sinh. Hormone này tác động lên các tế bào của tuyến tiền liệt, kích thích sản sinh các yếu tố tăng trưởng khiến tuyến tiền liệt to ra. Bằng chứng cho thấy tác động của testosterone là khi những người mắc ung thư tuyến tiền liệt sử dụng thuốc để ngăn chặn sản xuất testosterone, tuyến tiền liệt của họ sẽ thu nhỏ lại.

4. Triệu chứng của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Khi tuyến tiền liệt phát triển lớn hơn, nó bắt đầu chèn ép niệu đạo – ống dẫn nước tiểu ra khỏi cơ thể. Điều này gây ra các triệu chứng ảnh hưởng đến dòng chảy của nước tiểu, bao gồm:

• Tiểu nhỏ giọt, không dứt khi đi vệ sinh.
• Khó bắt đầu dòng tiểu.
• Dòng tiểu yếu hoặc bị ngắt quãng.

Khi niệu đạo bị chèn ép, bàng quang phải hoạt động nhiều hơn để đẩy nước tiểu ra ngoài. Theo thời gian, các cơ của bàng quang yếu đi, khiến việc làm rỗng bàng quang trở nên khó khăn hơn. Điều này có thể dẫn đến:

• Cảm giác vẫn còn nước tiểu trong bàng quang dù vừa đi vệ sinh xong.
• Đi tiểu quá thường xuyên – tám lần hoặc nhiều hơn mỗi ngày.
• Mất kiểm soát bàng quang (không kiểm soát được việc đi tiểu).
• Cảm giác buồn tiểu gấp, cần đi vệ sinh ngay lập tức.
• Thức dậy nhiều lần trong đêm để đi tiểu.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI), tiểu ra máu, tổn thương bàng quang, hoặc hình thành sỏi bàng quang.

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính hiếm khi dẫn đến các vấn đề khác, nhưng khi xảy ra, một số biến chứng có thể rất nghiêm trọng. Ví dụ, tăng sản tuyến tiền liệt lành tính có thể gây tổn thương thận hoặc dẫn đến tình trạng không thể đi tiểu hoàn toàn.

Kích thước lớn của tuyến tiền liệt không nhất thiết làm tăng mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Mỗi người có biểu hiện khác nhau. Thậm chí, một số người có tuyến tiền liệt rất lớn nhưng lại gặp ít hoặc không có vấn đề gì.

Triệu chứng đường tiết niệu dưới liên quan đến tăng sản tuyến tiền liệt lành tính 

Đường tiết niệu dưới liên quan đến tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là một vấn đề phổ biến ở người mắc tăng sản tuyến tiền liệt lành tính. Các triệu chứng này ảnh hưởng đến cách bạn đi tiểu, bao gồm:

• Đi tiểu nhiều lần vào ban đêm.
• Đi vệ sinh thường xuyên hơn bình thường.
• Cảm giác buồn tiểu gấp, không thể chờ đợi.
• Dòng tiểu yếu hơn bình thường hoặc khó bắt đầu.
• Không làm rỗng hoàn toàn bàng quang khi đi tiểu.

Biến chứng của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Phì đại tuyến tiền liệt, đặc biệt khi không được điều trị, có thể dẫn đến các vấn đề sau:

Tổn thương bàng quang: Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính ngăn cản bàng quang làm rỗng hoàn toàn. Khi bàng quang phải làm việc quá sức để đẩy nước tiểu ra ngoài, các cơ bàng quang dần yếu đi. Cuối cùng, bàng quang có thể không còn đủ lực để đẩy hết nước tiểu.
Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI): Khi nước tiểu bị giữ lại trong bàng quang quá lâu, vi khuẩn có thể phát triển và gây nhiễm trùng.
Sỏi bàng quang: Khi bàng quang không được làm rỗng hoàn toàn, nước tiểu bị cô đặc lại, dẫn đến sự hình thành các tinh thể và lâu dần tạo thành sỏi.
Ứ đọng nước tiểu (urinary retention): Tuyến tiền liệt có thể chèn ép niệu đạo đến mức bạn không thể đi tiểu được. Trong trường hợp này, bạn có thể cần đặt ống thông tiểu (catheter) hoặc phẫu thuật để mở rộng niệu đạo.
Tổn thương thận: Khi nước tiểu trào ngược từ bàng quang lên thận, nó gây áp lực lên thận, dẫn đến tổn thương nghiêm trọng.

5. Chẩn đoán tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Bác sĩ sẽ bắt đầu bằng cách hỏi về tiền sử bệnh cá nhân và gia đình của bạn. Bạn cũng có thể được yêu cầu điền vào một bảng câu hỏi, trả lời các câu hỏi liên quan đến các triệu chứng và cách chúng ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn.

Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra thể chất, bao gồm khám trực tràng bằng tay. Trong quá trình này, bác sĩ sẽ đeo găng tay và nhẹ nhàng đưa một ngón tay vào trực tràng để kiểm tra kích thước và hình dạng của tuyến tiền liệt.

Các xét nghiệm cơ bản

Bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một hoặc nhiều xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm máu: Kiểm tra các vấn đề liên quan đến chức năng thận.
• Xét nghiệm nước tiểu: Xác định nhiễm trùng hoặc các vấn đề khác có thể gây ra các triệu chứng của bạn.
• Xét nghiệm máu PSA (Prostate-Specific Antigen): Mức PSA cao có thể là dấu hiệu của tuyến tiền liệt lớn hơn bình thường. Bác sĩ cũng có thể sử dụng xét nghiệm này để sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt.

Các xét nghiệm nâng cao

Dựa trên kết quả từ các xét nghiệm cơ bản, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm khác để loại trừ các vấn đề khác hoặc để hiểu rõ hơn về tình trạng của bạn. Các xét nghiệm này có thể bao gồm:

• Siêu âm: Đo kích thước của tuyến tiền liệt và kiểm tra tình trạng sức khỏe của nó.
• Siêu âm bàng quang: Đánh giá khả năng làm rỗng bàng quang.
• Sinh thiết: Loại trừ khả năng ung thư.
• Xét nghiệm lưu lượng nước tiểu: Đo lường sức mạnh của dòng tiểu và lượng nước tiểu thải ra.
• Xét nghiệm niệu động học: Đánh giá chức năng của bàng quang.
• Nội soi niệu đạo - bàng quang (Cystourethroscopy): Sử dụng camera để kiểm tra bên trong tuyến tiền liệt, niệu đạo và bàng quang.

6. Điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng các phương pháp điều trị có thể giúp cải thiện các triệu chứng. Cách điều trị sẽ phụ thuộc vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe, kích thước tuyến tiền liệt của bạn và mức độ ảnh hưởng của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính. Nếu các triệu chứng không làm bạn quá khó chịu, bạn có thể tạm hoãn điều trị và theo dõi tình trạng sức khỏe.

Thay đổi lối sống

Bạn có thể bắt đầu với một số thay đổi nhỏ trong thói quen hàng ngày, chẳng hạn như:

• Thực hiện các bài tập để tăng cường cơ sàn chậu.
• Giảm lượng nước uống, đặc biệt là trước khi ra ngoài hoặc trước khi đi ngủ.
• Hạn chế caffeine và rượu bia.

Đối với tình trạng tăng sản tuyến tiền liệt lành tính ở mức độ nhẹ đến trung bình, bác sĩ có thể đề xuất sử dụng các loại thuốc, chẳng hạn như thuốc chẹn alpha. Một số loại thuốc giúp thư giãn cơ ở tuyến tiền liệt và bàng quang, trong khi một số khác có tác dụng thu nhỏ kích thước tuyến tiền liệt. Ở một số nam giới, việc kết hợp nhiều loại thuốc có thể mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất.

Thuốc điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Đối với BPH mức độ nhẹ đến trung bình, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc. Một số loại thuốc giúp thư giãn các cơ trong tuyến tiền liệt và bàng quang, trong khi những loại khác giúp thu nhỏ tuyến tiền liệt. Các loại thuốc điều trị BPH bao gồm:

• Alfuzosin (Uroxatral)
• Doxazosin (Cardura)
• Dutasteride (Avodart)
• Finasteride (Proscar)
• Silodosin (Rapaflo)
• Tamsulosin (Flomax)
• Terazosin (Hytrin)

Với một số người, bác sĩ có thể kết hợp nhiều loại thuốc để đạt hiệu quả tốt nhất.

Các phương pháp điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Nếu thay đổi lối sống và thuốc không hiệu quả, hoặc nếu bạn gặp phải các vấn đề như nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) lặp lại, sỏi bàng quang, hoặc các biến chứng khác, bác sĩ có thể thực hiện các phương pháp phẫu thuật để loại bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến tiền liệt. Nhiều phương pháp điều trị này là "phẫu thuật ít xâm lấn", tức là chúng sử dụng các vết mổ nhỏ hơn so với phẫu thuật mở. Bác sĩ sẽ sử dụng các dụng cụ hoặc ống nội soi để quan sát và loại bỏ tuyến tiền liệt.

Các phương pháp điều trị BPH bao gồm:

• Cắt bỏ tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TURP): Bác sĩ sử dụng ống soi để cắt bỏ các phần của tuyến tiền liệt bằng một vòng dây.
• Rạch tuyến tiền liệt qua niệu đạo: Bác sĩ thực hiện một vài vết cắt nhỏ trong tuyến tiền liệt để giảm áp lực lên niệu đạo.
• Đốt tuyến tiền liệt qua niệu đạo: Sử dụng dụng cụ đặc biệt để cung cấp năng lượng nhiệt đốt cháy mô tuyến tiền liệt. Một hình thức điều trị khác gọi là đốt cháy chọn lọc bằng laser sử dụng tia laser công suất cao để đốt cháy mô tuyến tiền liệt.
• Cắt bỏ tuyến tiền liệt đơn giản: Bác sĩ phẫu thuật loại bỏ phần tuyến tiền liệt gây tắc nghẽn niệu đạo qua một vết mổ nhỏ ở bụng.
• Nâng tuyến tiền liệt qua niệu đạo (UroLift): Dùng các miếng cấy nhỏ để nâng mô tuyến tiền liệt ra khỏi niệu đạo, giúp không gây tắc nghẽn.
• Điều trị bằng hơi nước (Water vapor thermal therapy): Dùng hơi nước để phá hủy mô tuyến tiền liệt.
• Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt bằng laser holmium hoặc thulium: Sử dụng các loại laser để loại bỏ mô tuyến tiền liệt.
• Điều trị bằng tia nước robot (Aquablation): Phá hủy mô tuyến tiền liệt bằng tia nước mạnh mẽ.
• Thuyên tắc động mạch tuyến tiền liệt: Đưa các hạt nhỏ vào động mạch cung cấp máu cho tuyến tiền liệt, cắt đứt nguồn cung cấp máu, khiến mô tuyến tiền liệt chết đi.

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật mở hoặc phẫu thuật robot để loại bỏ tuyến tiền liệt.

Kế hoạch điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Bạn sẽ làm việc với bác sĩ tiết niệu để xây dựng một kế hoạch điều trị phù hợp. Phương pháp điều trị bạn chọn sẽ dựa trên kích thước tuyến tiền liệt, tình trạng sức khỏe và sở thích cá nhân của bạn. Kế hoạch điều trị có thể bao gồm thay đổi lối sống, sử dụng thuốc hoặc phẫu thuật.

7. Biến chứng của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Khi thực hiện phẫu thuật điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính, bạn có thể gặp một số tác dụng phụ hoặc biến chứng, chẳng hạn như:

• Chảy máu
• Hẹp niệu đạo (niệu đạo bị thu hẹp)
• Tiểu không kiểm soát hoặc rò rỉ nước tiểu
• Rối loạn cương dương
• Xuất tinh ngược, khi tinh dịch trào ngược vào bàng quang thay vì ra ngoài cơ thể

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính không gây ra ung thư tuyến tiền liệt và cũng không làm tăng nguy cơ mắc bệnh này.

8. Tổng kết

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là tình trạng tuyến tiền liệt phình to và gây áp lực lên niệu đạo. Sự chèn ép này có thể dẫn đến các triệu chứng như đi tiểu thường xuyên hơn, dòng tiểu yếu, và cảm giác cần đi tiểu gấp. Các phương pháp điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính bao gồm thay đổi lối sống, sử dụng thuốc và phẫu thuật.

9. Câu hỏi thường gặp về tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Phương pháp điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính nào là tốt nhất?

Các phương pháp điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính bao gồm thay đổi lối sống, sử dụng thuốc và phẫu thuật. Phương pháp điều trị phù hợp nhất với bạn sẽ phụ thuộc vào kích thước tuyến tiền liệt, tình trạng sức khỏe tổng thể và các lựa chọn cá nhân của bạn.

Ba triệu chứng phổ biến của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là gì?

Ba triệu chứng điển hình của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là: nhu cầu đi tiểu thường xuyên hoặc gấp, dòng tiểu yếu, và cảm giác không thể làm rỗng bàng quang hoàn toàn khi đi tiểu.

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính có phải là một tình trạng nghiêm trọng không?

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính không phải là một tình trạng nguy hiểm trực tiếp. Tuy nhiên, nếu không điều trị kịp thời, tăng sản tuyến tiền liệt lành tính có thể dẫn đến các biến chứng như nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI), sỏi bàng quang và tổn thương thận.

Nguồn: https://www.webmd.com/men/prostate-enlargement-bph/what-is-bph