Thoái hóa khớp là bệnh lý xương khớp mạn tính, phổ biến ở người cao tuổi trên 50 và đang có xu hướng trẻ hóa. Dù bệnh thoái hóa khớp không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ gây đau nhức, cứng khớp và ảnh hưởng đến vận động, sinh hoạt hoặc thậm chí là tàn phế. Nguyên nhân do đâu gây ra thoái hóa khớp, triệu chứng thế nào và phòng ngừa, điều trị ra sao? Cùng Thai Thinh Medic tìm hiểu chi tiết ngay trong bài viết dưới đây.

Thoái hóa khớp là gì?

Thoái hóa khớp ( Osteoarthiritis hay Degenerative Arthiritis) là một bệnh lý xương khớp mạn tính, xảy ra khi sụn khớp bao bọc đầu xương bị bào mòn dần theo thời gian. Đây là bộ phận làm nhiệm vụ giảm ma sát, giúp khớp vận động trơn tru, linh hoạt, phân tán lực tác động trực tiếp lên xương. Khi thoái hóa khớp sẽ dẫn đến đau nhức, viêm và giảm khả năng vận động.

Thoái hóa khớp thường gặp ở những khớp phải chịu tải trọng lớn như khớp gối, khớp háng, cột sống thắt lưng và khớp bàn tay. Bệnh lý phát triển chậm nhưng liên tục, nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến biến dạng khớp, tàn phế và suy giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống như giảm vận động, đau nhức,... ở người cao tuổi và đang dần trẻ hóa.

Thoái hóa khớp (Osteoarthritis hay Degenerative arthritis) là khái niệm chỉ sự tổn thương của sụn khớp và xương dưới sụn, kèm theo phản ứng viêm, đau, sưng tấy.

Những đối tượng dễ bị thoái hóa khớp

Những nhóm đối tượng dễ bị thoái hóa khớp bao gồm:

• Người cao tuổi là nhóm có nguy cơ cao nhất do quá trình lão hóa tự nhiên khiến cho sụn khớp và xương dưới sụn bị lão hóa và suy giảm khả năng tái tạo.
• Người lao động nặng nhọc hoặc vận động quá sức tăng thêm áp lực lên sụn khớp.
• Người bị thừa cân, béo phì trọng lượng cơ thể lớn, tăng thêm áp lực lớn cho các khớp như khớp gối, khớp háng,... khiến xương bị mài mòn nhanh hơn.
• Những người từng bị chấn thương khớp như tai nạn, trật khớp, gãy xương hoặc bị tổn thương dây chằng,....
• Người mắc các bệnh lý liên quan như viêm khớp dạng thấp, tiểu đường, rối loạn nội tiết hoặc các bệnh chuyển hóa gây ảnh hưởng đến sức khỏe sụn khớp.
• Người ít vận động, ngồi sai tư thế hoặc thường xuyên đi giày cao gót,... tăng áp lực lên xương khớp.
• Do yếu tố di truyền có cấu trúc xương khớp, chất lượng sụn kém bẩm sinh,.... sẽ tăng nguy cơ thoái hóa khớp cao hơn người bình thường.

Khi chụp X-quang khớp đầu gối sẽ thấy sụn khớp bắt đầu hao mòn đi, hình ảnh gai xương và khe khớp hẹp đi

Biểu hiện thoái hóa khớp thường gặp

• Đau âm ỉ hoặc dữ dội ở khớp và thường tăng lên khi vận động, và giảm dần khi nghỉ ngơi. Về lâu dài thì những cơn đau có thể xuất hiện cả khi nghỉ.
• Cứng khớp vào buổi sáng, sau khi ngủ dậy hoặc ngồi lâu 1 chỗ, và cứng khớp kéo dài dưới 30 phút.
• Hạn chế vận động, khó gập, duỗi hoặc xoay khớp như bình thường, ảnh hưởng đến sinh hoạt.
• Phát ra tiếng lạo xạo khi vận động do bề mặt sụn khớp bị mài mòn, gây ma sát giữa các xương.
• Sưng hoặc biến dạng khớp nếu viêm nặng
• Yếu quanh khớp do các khớp bị thoái hóa, yếu dần do ít vận động hoặc đau kéo dài.
• Đau lan sang các vùng ở lân cận.

Các giai đoạn thoái hóa khớp

Thông thường, thoái hóa khớp thường có các biểu hiện chung như: đau nhức, cứng khớp, hạn chế vận động, biến dạng khớp. Thoái hóa khớp thường trải qua gồm 4 giai đoạn phát triển:

Giai đoạn biểu hiện không rõ ràng

Ở giai đoạn này, sụn khớp có thể bị ảnh hưởng nhẹ, người bị thoái hóa khớp thường không cảm thấy bị đau nhức, chưa có triệu chứng rõ ràng nên vẫn sinh hoạt và đi lại bình thường, chỉ khi phải vận động quá nhiều hoặc đứng lên ngồi xuống liên tục thì mới cảm thấy khớp gối đau.

Giai đoạn biểu hiện nhẹ

Trong giai đoạn này, người bệnh có thể cảm nhận được các triệu chứng đau của thoái hóa khớp. Tuy nhiên, do bệnh chỉ mới tiến triển ở mức độ nhẹ, lớp sụn khớp chưa bị tổn thương nhiều, bao hoạt dịch vẫn hoạt động bình thường nên dịch khớp vẫn được cung cấp đủ để nuôi dưỡng lớp sụn và bôi trơn ở khớp. Do vậy, hoạt động của khớp vẫn không bị ảnh hưởng nhiều.

Tuy nhiên, ở giai đoạn này, các gai xương nhỏ đã được hình thành nên khi vận động, các gai xương này sẽ chạm vào các mô trong khớp, gây nên cảm giác đau mỏi, bị cứng khi vận động nhiều, khi mới ngủ dậy hoặc khi trời trở lạnh.

Ở giai đoạn này, khi chụp X-quang khớp đầu gối sẽ thấy sụn khớp bắt đầu hao mòn đi, hình ảnh gai xương và khe khớp hẹp đi.

Giai đoạn biểu hiện trung bình

Ở giai đoạn này, người bệnh bắt đầu cảm thấy đau và khó chịu khi đi bộ, chạy, ngồi thấp, quỳ gối, leo cầu thang v.v… Lúc này, những tổn thương của sụn khớp bắt đầu phát triển, các mô khớp bị viêm và có thể tiết chất lỏng hoạt dịch, gây sưng.

Hình ảnh chụp X-quang ở giai đoạn này cho thấy khe khớp hẹp rõ, có nhiều gai xương kích thước vừa, lớp sụn khớp bị bào mòn nhiều, xương dưới sụn thậm chí bị biến dạng bề mặt khớp. Thoái hóa khớp phát triển, sụn khớp tiếp tục bị bào mòn và vỡ ra, xương phát triển dày lên ra bên ngoài, thành cục.

Giai đoạn biểu hiện nặng

Đây là giai đoạn các triệu chứng bệnh xuất hiện rõ ràng, cơn đau rõ rệt và xuất hiện với tần suất dày kèm theo các triệu chứng như sưng tấy, đỏ nóng v.v... Người bệnh bị cứng khớp, viêm, đau nhức, vận động, di chuyển khó khăn. Hình ảnh chụp X-quang cho thấy khe khớp hẹp nhiều, gai xương kích thước lớn, các đầu xương khớp bị bào mòn hoàn toàn hoặc chỉ còn lại rất ít, chất nhầy xung quanh khớp bị giảm dần.

Những khớp dễ bị thoái hóa

Hầu hết các khớp đều có thể bị thoái hóa nhưng những khớp dễ bị thoái hóa hơn bao gồm: khớp gối, khớp háng, ngón tay, cột sống lưng và cổ, v.v…

Thoái hóa khớp gối

Đây là dạng thoái hóa phổ biến vì khớp này luôn phải chịu áp lực rất lớn để giữ trọng lượng cơ thể và di chuyển. Biểu hiện thường gặp là đau ở phía trước và bên cạnh đầu gối. Khớp yếu đi khiến đầu gối khuỵu xuống khi phải chịu sức nặng. Đứng lên ngồi xuống, leo cầu thang, đi lại… rất khó khăn. Giai đoạn nặng sẽ khiến tê chân, biến dạng nhẹ ở khớp gối

Thoái hóa khớp háng

Thoái hóa khớp háng có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên. Khi phần xương dưới sụn bị rách làm cho hai chỏm xương cọ xát vào nhau. Người bệnh có cảm giác đau sâu bên trong, cũng có thể đau ở bên cạnh hoặc trước đùi. Cơn đau lan dần ra mông, đầu gối.

Thoái hóa khớp ngón tay, bàn tay

Bệnh thường tác động lên vùng gốc của ngón cái và đốt ngón tay. Điều này dẫn tới hình thành các nốt cứng, gồ ghề và cong nhẹ. Lúc này, bàn tay bị cứng lại, có tiếng rắc rắc khi cử động. Các động tác nắm, co duỗi tay khó thực hiện

Bệnh thường tác động lên vùng gốc của ngón cái và đốt ngón tay

Thoái hóa cột sống lưng và cổ

Thoái hóa cột sống lưng đôi khi ảnh hưởng đến thần kinh tọa. Người bệnh bị đau từ lưng xuống mặt trong đùi và chân. Đối với cổ sẽ là tình trạng đau tê vai gáy rồi lan xuống cánh tay hay lên đầu. Ban đầu chỉ là cảm giác đau mỏi bình thường. Lâu dần, cơn đau trở nên dữ dội hơn kèm theo cứng khớp, khó cử động.

Xem thêm: Lịch làm việc khoa Nội của Phòng khám 125 Thái Thịnh nhé!

Phương pháp điều trị thoái hóa khớp hiệu quả

Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, đúng cách thì thoái hóa khớp có thể được kiểm soát hoàn toàn. Dưới đây là những phương pháp điều trị được áp dụng phổ biến hiện nay:

• Điều trị nội khoa (dùng thuốc): Hỗ trợ giảm đau, cải thiện chức năng vận động và bổ sung thêm thực phẩm chức năng để bảo vệ sụn khớp có chứa Glucosamine, Chondroitin, Collagen type II,.... làm chậm tiến triển bệnh.
• Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng: Như các bài tập kéo giãn, tăng thêm sức mạnh và sức bền cho khớp,.... sử dụng sóng nhiệt, sóng siêu âm và điện xưng ddeer giarm viêm và kích thích lưu thông máu.
• Tiêm nội khớp: Tiêm Corticoid hoặc Acid Hyaluronic để giảm viêm và tăng cường bôi trơn khớp.
• Thay đổi lối sống: Vận động nhẹ nhàng, thường xuyên, duy trì cân nặng lý tưởng, bổ sung thực phẩm bổ khớp,.....
• Can thiệp ngoại khoa: Phẫu thuật thay khớp hoặc chỉnh hình khớp khi gặp thương tổn nặng hoặc không đáp ứng điều trị.

Hướng dẫn cách phòng ngừa thoái hóa khớp

• Duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên các khớp gối, hông, cột sống,... giảm nguy cơ thoái hóa ở người thừa cân, béo phì.
• Tập luyện thể thao đều đặn với cường độ vừa phải như đi bộ, bơi lội, yoga, đạp xe,... kết hợp các bài tập kéo giãn cơ.
• Bảo vệ khớp gối trong sinh hoạt như tránh ngồi sai tư thế, bê vác đồ nặng,....
• Bổ sung dinh dưỡng khoa học, tăng cường omega-3, canxi, vitamin D3, protein,....
• Hạn chế đồ ngọt, muối và đồ chế biến sẵn.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị kịp thời các tổn thương xương khớp từ sớm.
• Tránh uống rượu  bia, thuốc lá, giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng, stress kéo dài.

Biến chứng của thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể gây ra biến chứng nguy hiểm:

• Đau nhức khớp dai dẳng
• Vôi hóa sụn khớp
• Hoại tử xương
• Chảy máu hoặc nhiễm trùng trong khớp
• Tổn thương gân và dây chằng xung quanh khớp
• Teo cơ, liệt
• Tàn phế vĩnh viễn

Để phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm, ngay khi nhận thấy bất thường về xương khớp, hãy chủ động liên hệ các cơ sở uy tín để được bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán và điều trị kịp thời. Hiện nay, Thai Thinh Medic là một trong những phòng khám đa khoa uy tín, chăm sóc sức khỏe toàn diện cho cả gia đình. Đến với phòng khám 125 Thái Thịnh, bạn sẽ được thăm khám và tư vấn điều trị với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và tận tâm.