Khi bị đứt gân tay, cần phải nhanh chóng điều trị để tránh những hậu quả nghiêm trọng, như mất khả năng vận động hoặc ảnh hưởng lâu dài đến sinh hoạt. Đứt gân tay có thể xảy ra trong nhiều tình huống, chẳng hạn như xô xát, tai nạn lao động, hoặc các sự cố khác. Mặc dù không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, tổn thương này có thể dẫn đến mất khả năng lao động và gây ra những khó khăn trong cuộc sống hằng ngày.

1. Đứt gân ngón tay là gì?

Vết thương bàn tay gây đứt gân là một dạng chấn thương nghiêm trọng, xảy ra khi có tổn thương không chỉ ở da mà còn làm đứt một hoặc nhiều gân trong bàn tay

Gân là một cấu trúc liên kết giữa xương và cơ, có màu trắng sáng và được cấu tạo từ các sợi đàn hồi, giúp truyền lực cơ học để các khớp xương có thể chuyển động. Chức năng chính của gân là kết nối cơ và xương, giúp thực hiện các chuyển động theo ý muốn. Gân ngón tay, nằm giữa các xương và cơ của ngón tay, đóng vai trò quan trọng trong việc điều khiển sự linh hoạt của các ngón tay, cho phép thực hiện các chức năng như cầm nắm và các vận động tinh tế.

Các loại gân ngón tay khác nhau có chức năng riêng biệt, chẳng hạn như gân định vị và gân tích trữ năng lượng. Do ngón tay thường xuyên hoạt động trong các công việc hàng ngày, chúng rất dễ bị chấn thương, đặc biệt là đứt gân. Đứt gân xảy ra khi gân bị kéo giãn quá mức, mất khả năng kết nối, nghiêm trọng hơn có thể gây bong gân ngón tay.

2. Nguyên nhân gây đứt gân tay

Đứt gân tay thường xảy ra do các chấn thương và tai nạn trong cuộc sống hàng ngày. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm vết cắt sâu ở lòng bàn tay hoặc mặt lưng ngón tay, có thể làm đứt gân nếu vết cắt đủ sâu. Tai nạn lao động, tai nạn giao thông, hoặc các sự cố trong sinh hoạt cũng là nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương gân tay. Ví dụ, các va chạm mạnh khi tham gia thể thao như bóng đá, bóng rổ, hoặc các hoạt động căng thẳng như leo núi có thể gây đứt gân do tác động mạnh vào ngón tay.

Ngoài ra, các tai nạn trong sinh hoạt cũng có thể dẫn đến đứt gân, chẳng hạn như khi bị kẹp ngón tay vào cửa hoặc bị vật nặng rơi vào tay. Vết cắn của động vật, đặc biệt là khi vết cắn sâu và chạm vào gân, cũng có thể làm đứt gân tay. Đặc biệt, những người mắc bệnh lý cơ xương khớp như viêm khớp dạng thấp dễ gặp phải tình trạng gân yếu và dễ bị tổn thương, làm tăng nguy cơ đứt gân.

Bên cạnh đó, những tai nạn do vật sắc nhọn hay các tình huống không ngờ như tai nạn xe cộ có thể gây đứt gân khi tay chịu lực mạnh hoặc tiếp xúc với các vật sắc nhọn. Do đó, việc chú ý và bảo vệ tay khỏi các nguy cơ trên sẽ giúp giảm thiểu khả năng đứt gân và giữ gìn chức năng vận động của ngón tay.

3. Nhận diện đứt gân ngón tay

Đứt gân ngón tay là một chấn thương khó nhận diện bằng mắt thường, đặc biệt khi không có vết thương hở. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu rõ ràng mà bạn có thể chú ý để xác định liệu mình có bị đứt gân ngón tay hay không. 

• Đầu tiên, người bị đứt gân sẽ cảm thấy đau nhói tại vị trí gân bị tổn thương. Khu vực này thường nhanh chóng xuất hiện vết bầm tím, do máu thoát ra từ mao mạch và lan vào mô xung quanh. Ngón tay cũng có thể bị sưng, nóng và căng bóng do da bị kéo căng.
• Bên cạnh đó, người bị đứt gân không thể cử động ngón tay một cách bình thường. Trong trường hợp ngón tay bị trật khớp, các dây chằng và gân sẽ bị giãn ra và dễ dẫn đến đứt gân. Điều này có thể khiến ngón tay không thể phục hồi như trạng thái ban đầu. Khu vực xung quanh gân bị đứt cũng sẽ gặp khó khăn trong việc vận động, và đôi khi ngón tay có thể biến dạng rõ rệt.
• Nếu có tình trạng một phần mô mềm hoặc chi bị đứt lìa khỏi ngón tay, gân ngón tay cũng chắc chắn bị đứt. Thêm vào đó, các vết gãy xương ở ngón tay thường đi kèm với tình trạng đứt gân. Khi đứt gân dẫn đến nhiễm trùng, bệnh nhân có thể gặp phải sốt cao và viêm gân.

Những dấu hiệu này là cơ sở giúp nhận diện sớm đứt gân ngón tay và có phương án điều trị kịp thời.

4. Phẫu thuật điều trị đứt gân tay

Phẫu thuật nối gân tay được thực hiện khi một hoặc nhiều gân tay bị đứt, gây mất khả năng cử động ngón tay. Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân thường được chụp X-quang để kiểm tra các tổn thương kèm theo như gãy xương. Việc phẫu thuật nên được thực hiện càng sớm càng tốt, trong vòng vài ngày sau chấn thương, để tránh hình thành sẹo gây hạn chế vận động. Trước phẫu thuật, bệnh nhân có thể được dùng thuốc kháng sinh và tiêm vắc-xin uốn ván để ngừa nhiễm trùng.

Nối gân tay duỗi

Phẫu thuật nối gân duỗi thường được thực hiện dưới gây tê vùng hoặc toàn thân. Khi sử dụng gây tê vùng, thuốc sẽ được tiêm vào vùng cổ hoặc đỉnh vai để làm tê liệt toàn bộ cánh tay. Đối với trường hợp gân bị đứt do vết thương, bác sĩ sẽ làm sạch vết thương và có thể cần phải rạch rộng hơn để nối lại hai đầu gân bị đứt. Sau đó, vết thương sẽ được khâu và cố định bằng một thanh nẹp cứng, thường là thạch cao, nhằm bảo vệ và hạn chế cử động của tay trong thời gian đầu, giúp tránh tổn thương thêm cho gân. Thời gian thực hiện phẫu thuật nối gân duỗi bàn tay thường kéo dài khoảng 30 phút nếu không có các tổn thương phức tạp khác đi kèm.

Nối gân gấp tay

Phẫu thuật nối gân gấp tay thường được tiến hành dưới sự gây tê tại chỗ hoặc gây mê toàn thân. Trong quá trình thực hiện, bác sĩ sẽ sử dụng garô để tạm thời ngừng lưu thông máu tại khu vực vết thương, giúp dễ dàng quan sát các cấu trúc xung quanh. Sau đó, bác sĩ mở rộng hoặc tạo thêm vết rạch trên da để xác định vị trí của các gân bị đứt và tiến hành nối lại chúng. Vết thương sẽ được khâu lại và cố định bằng nẹp thạch cao để bảo vệ các gân đã được nối. Thông thường, một ca phẫu thuật nối gân gấp tay đơn giản mất khoảng 45 đến 60 phút, nhưng đối với những ca chấn thương phức tạp, thời gian thực hiện có thể kéo dài hơn.

Ghép gân tay

Trong một số tình huống, việc nối lại hai đầu gân bị đứt là không thể thực hiện được, có thể vì các đầu gân quá yếu hoặc bị hư hỏng. Khi đó, bác sĩ có thể tiến hành một phương pháp phẫu thuật gọi là chuyển ghép gân, trong đó gân từ một ngón tay khỏe mạnh sẽ được lấy ra và gắn vào ngón tay hoặc ngón cái bị thương.

5. Một số câu hỏi về đứt gân tay

Có mấy dạng đứt gân tay?

Tùy vào vị trí bị tổn thương, đứt gân có thể xảy ra ở các khu vực khác nhau, bao gồm:

• Đứt gân khuỷu tay
• Đứt gân cổ tay
• Đứt gân ngón tay

Mỗi loại đứt gân tại các vị trí này đều làm giảm khả năng cử động, gây đau đớn và làm yếu tay, giảm sức mạnh. Đặc biệt, đứt gân duỗi ngón tay, một dạng tổn thương phổ biến nhất, khiến khớp ngoài cùng của ngón tay bị đứt và đầu ngón tay bị gập lại. Tình trạng này còn được gọi là “ngón tay bóng chày” và thường xảy ra trong quá trình luyện tập thể thao. Nó cũng có thể xảy ra khi khớp bị gập quá mức do thực hiện động tác sai.

Đứt gân tay có nguy hiểm không?

Đứt gân tay có thể không gây nguy hiểm ngay lập tức đến tính mạng, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến mất khả năng vận động, thậm chí khiến người bệnh bị tàn phế. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với những bệnh nhân không nhận thức được tình trạng và không can thiệp sớm.

Ngoài ảnh hưởng về sức khỏe, tình trạng này còn tác động mạnh đến tâm lý của bệnh nhân, khi họ không thể thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày, gây cảm giác bất lực và căng thẳng.

Đứt gân tay bao lâu thì khỏi?

Sau khi phẫu thuật nối gân tay, bệnh nhân cần đeo nẹp cố định vị trí đứt gân trong vòng 1 - 2 tháng để giúp gân nối lại. Sau khi tháo nẹp và bột, bệnh nhân sẽ cần phải tập phục hồi chức năng để ngăn ngừa cứng khớp và cải thiện khả năng vận động. Quá trình phục hồi có thể kéo dài từ 5 đến 6 tháng, phụ thuộc vào mức độ chấn thương và hiệu quả của việc tập luyện.

Với điều trị kịp thời và hợp lý, bệnh nhân có thể phục hồi trong khoảng thời gian này, bao gồm cả giai đoạn nẹp cố định và phục hồi chức năng. Tuy nhiên, nếu không điều trị sớm, gân có thể không hồi phục hoàn toàn, dẫn đến biến dạng ngón tay và hạn chế khả năng vận động, đồng thời gây ra những cơn đau khi thay đổi thời tiết.

Bên cạnh việc điều trị sớm, chế độ ăn uống hợp lý và chăm sóc đúng cách cũng rất quan trọng trong quá trình phục hồi. Người bệnh và gia đình nên tìm hiểu những thực phẩm tốt cho gân như lươn, sữa, hải sản và gân bò để hỗ trợ quá trình hồi phục và duy trì sức khỏe của gân.

Vật lý trị liệu đứt gân tay

Vật lý trị liệu sau đứt gân tay đòi hỏi sự tỉ mỉ và cẩn thận để khôi phục khả năng vận động của bàn tay. Đứt gân tay có thể gây ra tình trạng co quắp hoặc tay duỗi cứng, vì vậy, người bệnh cần áp dụng các bài tập phục hồi phù hợp. Đối với tay co quắp, bài tập búng dây chun có thể giúp cải thiện tình trạng, còn đối với tay duỗi cứng, bài tập bóp bóng cao su là lựa chọn hiệu quả. Mỗi bài tập cần được thực hiện 2 lần trong ngày (sáng và tối), mỗi lần kéo dài 30 phút.

Ngoài ra, để phục hồi sức mạnh và độ linh hoạt của cẳng tay, các bài tập cơ sấp và cơ ngửa cẳng tay là cần thiết. Trong bài tập cơ sấp, người bệnh cần ngồi thẳng, cánh tay vuông góc với thân, và từ từ xoay lòng bàn tay lên xuống trong khoảng 1 giờ mỗi ngày, thực hiện 2 lần mỗi ngày. Tương tự, bài tập cơ ngửa cũng được thực hiện với cánh tay và bàn tay hướng xuống, sau đó ngửa bàn tay lên và quay lại vị trí ban đầu.