Bước vào giai đoạn tuổi trung niên, nhiều người bắt đầu cảm nhận rõ rệt những cơn đau nhức cơ xương khớp, cứng khớp, đau mỏi sau khi vận động,.... Đây không chỉ là dấu hiệu của tuổi tác mà còn liên quan đến nhiều nguyên nhân từ sinh hoạt và sức khỏe hàng ngày. Bệnh cơ xương khớp tuổi trung niên đang ngày càng phổ biến và có xu hướng trẻ hóa, gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống. Vậy bệnh cơ xương khớp tuổi trung niên do đâu? Nếu không được điều trị kịp thời, đúng cách có gây nên những biến chứng kéo dài và nguy hiểm không? Hãy cùng Phòng khám 125 Thái Thịnh - Thai Thinh Medic tìm hiểu trong bài viết này nhé!
Vai trò của cơ xương khớp trong cơ thể
Cơ xương khớp là hệ thống “khung” giúp cơ thể vận động và duy trì tư thế, bao gồm xương, cơ, khớp và dây chằng, gân. Các bộ phận này phối hợp chặt chẽ với nhau tạo nên chuyển động linh hoạt như đi lại, đứng, ngồi, cầm nắm và nâng đỡ toàn bộ trọng lượng cơ thể.
Không chỉ đảm nhiệm vai trò vận động, hệ cơ xương khớp còn giúp bảo vệ các cơ quan quan trọng như não, tim, phổi, duy trì cân bằng cho cơ thể. Khi cơ xương khớp khỏe mạnh, con người vận động linh hoạt, dễ dàng, ít bị đau nhức. Ngược lại, nếu hệ thống này suy yếu hoặc tổn thương, các triệu chứng đau nhức, cứng khớp và hạn chế vận động sẽ dần xuất hiện, đặc biệt là ở tuổi trung niên, cao tuổi.
- Giúp cơ thể vận động linh hoạt từ đơn giản đến phức tạp như đi lại, đứng, ngồi, cúi, xoay người hay mang vác. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa cơ, khớp và xương giúp các chuyển động diễn ra trơn tru, linh hoạt và có kiểm soát. Khi chức năng này suy giảm, người bệnh dễ gặp tình trạng đau nhức, cứng khớp và hạn chế vận động.
- Nâng đỡ và duy trì tư thế cơ thể, giúp duy trì dáng đứng, dáng ngồi và sự cân bằng. Hệ cơ hỗ trợ giữ vững tư thế trong thời gian dài, đặc biệt khi đứng hoặc ngồi làm việc. Nếu hệ cơ xương khớp yếu, tư thế dễ bị sai lệch, dẫn đến đau lưng, đau cổ vai gáy và cong vẹo cột sống.
- Bảo vệ các cơ quan quan trọng như hộp sọ bảo vệ não, lồng ngực bảo vệ tim và phổi, cột sống bảo vệ tủy sống. Khi xương yếu hoặc bị tổn thương, nguy cơ ảnh hưởng đến các cơ quan này sẽ tăng lên.
- Tham gia vào quá trình chuyển hóa và tạo máu. Tại tủy xương là nơi sản xuất tế bào máu, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe toàn thân. Ngoài ra, xương còn là kho dự trữ khoáng chất như canxi và phospho, giúp điều hòa chuyển hóa và đảm bảo hoạt động bình thường của cơ thể.
- Hỗ trợ sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống. Một hệ cơ xương khớp khỏe mạnh giúp con người duy trì sự độc lập trong sinh hoạt, làm việc hiệu quả và hạn chế nguy cơ bệnh lý mạn tính. Ngược lại, các vấn đề về cơ xương khớp có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống, đặc biệt ở tuổi trung niên và cao tuổi.
Hệ thống cơ xương khớp trong cơ thể
Nguyên nhân gây bệnh cơ xương khớp
- Tuổi tác là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các bệnh cơ xương khớp. Khi bước vào tuổi trung niên, sụn khớp bắt đầu thoái hóa, mật độ xương giảm dần và khối cơ suy yếu theo thời gian. Những thay đổi này làm khớp kém linh hoạt, dễ đau nhức và tổn thương hơn khi vận động.
- Thường xuyên mang vác nặng, cúi gập người, ngồi lâu một tư thế hoặc làm việc sai tư thế có thể tạo áp lực lớn lên cột sống và các khớp. Theo thời gian, các thói quen này gây tổn thương sụn khớp, dây chằng và đĩa đệm, dẫn đến đau mỏi và thoái hóa sớm.
- Lối sống ít vận động khiến cơ và khớp bị cứng, giảm sức mạnh nâng đỡ. Ngược lại, tập luyện quá sức hoặc không đúng kỹ thuật cũng có thể làm khớp bị quá tải, tăng nguy cơ viêm và tổn thương cơ xương khớp.
- Thừa cân, béo phì khiến trọng lượng cơ thể lớn tạo áp lực liên tục lên các khớp chịu lực như khớp gối, khớp háng và cột sống. Điều này đẩy nhanh quá trình thoái hóa và làm các triệu chứng đau nhức xuất hiện sớm hơn.
- Thiếu hụt dinh dưỡng cần thiết cho xương khớp như canxi, vitamin D, protein và các vi chất quan trọng khiến xương yếu, sụn khớp kém bền vững. Đây là nguyên nhân phổ biến làm tăng nguy cơ loãng xương và các bệnh cơ xương khớp ở tuổi trung niên.
- Chấn thương và bệnh lý nền như gãy xương, bong gân, trật khớp hoặc bệnh lý mạn tính như tiểu đường, rối loạn nội tiết cũng có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe cơ xương khớp.
Tuổi tác, cân nặng,… là nguyên nhân gây bệnh cơ xương khớp ở tuổi trung niên
5 bệnh cơ xương khớp phổ biến tuổi trung niên không nên chủ quan
Thoái hóa khớp
Thoái hóa khớp là bệnh cơ xương khớp phổ biến nhất ở tuổi trung niên, xảy ra khi lớp sụn khớp bị bào mòn theo thời gian. Bệnh thường gặp ở khớp gối, khớp háng, cột sống cổ và thắt lưng. Ban đầu, triệu chứng có thể chỉ là đau âm ỉ khi vận động hoặc cứng khớp buổi sáng, nhưng nếu không điều trị, thoái hóa khớp có thể tiến triển nặng, gây biến dạng khớp và hạn chế vận động nghiêm trọng. Nhiều người chủ quan cho rằng đây chỉ là dấu hiệu “tuổi già”, dẫn đến bỏ lỡ thời điểm điều trị hiệu quả nhất.
- Đau khớp khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi.
- Cứng khớp vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu.
- Khớp phát ra tiếng lạo xạo khi cử động.
- Hạn chế tầm vận động khớp.
Thoái hóa khớp
Viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch tấn công nhầm vào màng hoạt dịch của khớp. Bệnh thường xuất hiện ở tuổi trung niên và có xu hướng tiến triển mạn tính. Nếu không được điều trị sớm, viêm khớp dạng thấp có thể gây phá hủy khớp, biến dạng bàn tay, bàn chân và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày. Không giống thoái hóa khớp, bệnh này cần điều trị chuyên khoa lâu dài.
- Đau và sưng nhiều khớp đối xứng hai bên.
- Cứng khớp buổi sáng kéo dài trên 30 phút.
- Mệt mỏi, sút cân nhẹ, sốt nhẹ.
- Khớp có thể biến dạng theo thời gian.
Viêm khớp dạng thấp
Đau cột sống cổ vai gáy
Đau cổ vai gáy là tình trạng rất thường gặp ở người trung niên, đặc biệt ở những người làm việc văn phòng hoặc lao động sai tư thế kéo dài. Nguyên nhân có thể do thoái hóa cột sống cổ, căng cơ, thoát vị đĩa đệm cổ hoặc rối loạn tuần hoàn vùng cổ vai gáy. Ban đầu, triệu chứng có thể chỉ là đau mỏi nhẹ, nhưng nếu kéo dài, người bệnh có thể bị tê tay, chóng mặt hoặc hạn chế vận động cổ.
- Đau mỏi vùng cổ, vai và gáy.
- Cứng cổ, khó quay đầu.
- Đau lan xuống cánh tay, tê bì tay.
- Đau tăng khi ngồi lâu hoặc làm việc sai tư thế.
Đau mỏi cột sống, đau cổ vai gáy
Thoát vị đĩa đệm
Thoát vị đĩa đệm là bệnh lý cơ xương khớp nghiêm trọng, thường gặp ở cột sống thắt lưng và cổ. Ở tuổi trung niên, đĩa đệm mất dần tính đàn hồi, dễ bị rách và chèn ép vào rễ thần kinh. Nếu không điều trị kịp thời, thoát vị đĩa đệm có thể gây đau dữ dội, tê liệt chi và ảnh hưởng nặng nề đến khả năng vận động.
- Đau lưng hoặc đau cổ kéo dài.
- Đau lan xuống chân hoặc tay.
- Tê bì, yếu cơ chi.
- Đau tăng khi ho, hắt hơi hoặc mang vác nặng.
Thoát vị đĩa đệm
Loãng xương
Loãng xương là bệnh diễn tiến âm thầm, thường không có triệu chứng rõ ràng cho đến khi xảy ra gãy xương. Ở tuổi trung niên, đặc biệt là phụ nữ sau mãn kinh, mật độ xương bắt đầu suy giảm nhanh chóng. Nếu không được phát hiện và phòng ngừa sớm, loãng xương làm tăng nguy cơ gãy xương, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
- Đau nhức xương mơ hồ.
- Giảm chiều cao, gù lưng.
- Dễ gãy xương khi va chạm nhẹ.
- Nguy cơ cao ở người ít vận động, thiếu canxi.
Loãng xương
Khi nào cần đi khám cơ xương khớp?
- Đau cơ xương khớp kéo dài trên 1–2 tuần không thuyên giảm dù đã nghỉ ngơi, chườm nóng, lạnh hoặc dùng các biện pháp hỗ trợ thông thường, đây có thể là dấu hiệu của bệnh cơ xương khớp mạn tính cần được thăm khám chuyên khoa.
- Cơn đau ngày càng tăng hoặc tái phát nhiều lần, đau tăng dần về mức độ, xuất hiện thường xuyên hơn hoặc tái phát nhiều lần trong năm cho thấy tổn thương cơ xương khớp có thể đang tiến triển. Việc khám sớm giúp kiểm soát bệnh và tránh biến chứng nặng.
- Cứng khớp kéo dài, đặc biệt vào buổi sáng kéo dài trên 30 phút, khó vận động sau khi ngủ dậy là dấu hiệu cảnh báo các bệnh viêm khớp như viêm khớp dạng thấp hoặc thoái hóa khớp.
- Khớp sưng, nóng, đỏ hoặc biến dạng bất thường cần được đánh giá y khoa sớm để xác định nguyên nhân chính xác.
- Hạn chế vận động, ảnh hưởng sinh hoạt hằng ngày, khiến bạn khó đi lại, khó cầm nắm, không thực hiện được các hoạt động thường ngày, việc thăm khám là cần thiết để tránh suy giảm chức năng vận động lâu dài.
- Đau kèm tê bì, yếu cơ hoặc lan xuống tay chân, chèn ép dây thần kinh, thoát vị đĩa đệm hoặc tổn thương cột sống, cần được chẩn đoán và điều trị sớm.
Khi cơn đau kéo dài bạn nên đi thăm khám bác sĩ
Các phương pháp điều trị bệnh cơ xương khớp hiệu quả
Điều trị bằng thuốc
Điều trị bằng thuốc là phương pháp phổ biến nhằm giảm đau, kháng viêm và kiểm soát triệu chứng trong các bệnh cơ xương khớp. Tùy từng bệnh lý và mức độ, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm đau thông thường, thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), thuốc giãn cơ hoặc các thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh viêm khớp tự miễn.
Với người trung niên, việc dùng thuốc cần được cân nhắc kỹ để hạn chế tác dụng phụ lên dạ dày, gan, thận và tim mạch. Do đó, người bệnh không nên tự ý dùng thuốc kéo dài mà cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, kết hợp theo dõi định kỳ để điều chỉnh liều phù hợp.
Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng
Vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng trong điều trị lâu dài bệnh cơ xương khớp. Các bài tập kéo giãn, tăng cường sức mạnh cơ quanh khớp giúp giảm áp lực lên khớp và cải thiện khả năng vận động.
Ngoài ra, các phương pháp như nhiệt trị liệu, điện xung, sóng xung kích hoặc siêu âm cơ xương khớp trị liệu hỗ trợ giảm đau và cải thiện tuần hoàn. Phục hồi chức năng không chỉ giúp người bệnh giảm triệu chứng mà còn ngăn ngừa tái phát nếu được duy trì đều đặn và đúng kỹ thuật.
Vật lý trị liệu phục hồi chức năng
Điều chỉnh lối sống và sinh hoạt
Thay đổi lối sống là yếu tố không thể thiếu trong điều trị bệnh cơ xương khớp. Người bệnh cần duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên các khớp chịu lực như khớp gối, khớp háng và cột sống.
Tập luyện thể dục nhẹ nhàng, đúng cách, kết hợp nghỉ ngơi hợp lý giúp cải thiện sức khỏe xương khớp. Đồng thời, điều chỉnh tư thế làm việc, tránh mang vác nặng và hạn chế các động tác gây quá tải cho khớp sẽ giúp làm chậm tiến triển bệnh.
Can thiệp y khoa và phẫu thuật
Trong những trường hợp bệnh tiến triển nặng hoặc không đáp ứng với các phương pháp điều trị bảo tồn, bác sĩ có thể cân nhắc các biện pháp can thiệp y khoa. Tiêm nội khớp, tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) hoặc phẫu thuật chỉnh hình có thể được chỉ định nhằm giảm đau và phục hồi chức năng vận động. Việc lựa chọn phương pháp can thiệp cần dựa trên tình trạng cụ thể của từng người bệnh, đánh giá lợi ích và nguy cơ để đạt hiệu quả điều trị tối ưu.
Câu hỏi thường gặp về bệnh cơ xương khớp
Bệnh cơ xương khớp có tự khỏi không?
Phần lớn các bệnh cơ xương khớp không tự khỏi hoàn toàn, đặc biệt là các bệnh mạn tính như thoái hóa khớp hay viêm khớp. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách, triệu chứng có thể được kiểm soát hiệu quả.
Người trẻ có bị bệnh cơ xương khớp không?
Có. Mặc dù bệnh cơ xương khớp thường gặp ở tuổi trung niên và cao tuổi, nhưng người trẻ vẫn có thể mắc do ngồi lâu, ít vận động, chấn thương hoặc làm việc sai tư thế.
Bệnh cơ xương khớp đang ngày càng trẻ hóa
Đau cơ xương khớp kéo dài bao lâu thì nên đi khám?
Nếu tình trạng đau nhức kéo dài trên 1–2 tuần, đau tăng dần hoặc tái phát nhiều lần, bạn nên đi khám cơ xương khớp để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Có nên tự dùng thuốc giảm đau khi đau xương khớp?
Không nên tự ý dùng thuốc giảm đau kéo dài vì có thể gây tác dụng phụ. Việc dùng thuốc cần có chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn.
Tập thể dục có giúp cải thiện bệnh cơ xương khớp không?
Có. Tập luyện đúng cách giúp tăng cường sức mạnh cơ, giảm cứng khớp và cải thiện khả năng vận động. Tuy nhiên, cần lựa chọn bài tập phù hợp với tình trạng bệnh.
Khi nào cần phẫu thuật bệnh cơ xương khớp?
Phẫu thuật chỉ được chỉ định khi bệnh tiến triển nặng, đau nhiều, hạn chế vận động nghiêm trọng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị bảo tồn.
Các bệnh cơ xương khớp ở tuổi trung niên thường tiến triển âm thầm nhưng có thể gây đau nhức kéo dài, hạn chế vận động và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống nếu không được phát hiện sớm. Nếu bạn đang gặp các triệu chứng đau nhức cơ xương khớp hoặc cần được tư vấn chuyên sâu, Phòng khám 125 Thái Thịnh với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị chẩn đoán hiện đại là địa chỉ đáng tin cậy. Hãy liên hệ ngay để đặt lịch và thăm khám sớm nhất.
