Đái tháo đường thai kỳ là tình trạng rối loạn đường huyết xuất hiện trong thai kỳ, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe mẹ và bé. Nhiều mẹ bầu lo lắng đái tháo đường thai kỳ có nguy hiểm không, bởi nếu không được phát hiện kịp thời, có thể dẫn đến thai to, sinh khó, tiền sản giật, hoặc biến chứng sau sinh. Thực hiện tầm soát đái tháo đường thai kỳ đúng thời điểm giúp phát hiện sớm, can thiệp kịp thời và giảm nguy cơ nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi. Để tìm hiểu câu trả lời cho câu hỏi khi nào nên tầm soát, hãy cùng Phòng khám 125 Thái Thịnh - Thai Thinh Medic tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây.

Đái tháo đường thai kỳ là gì?

Đái tháo đường thai kỳ (GDM – Gestational Diabetes Mellitus) là tình trạng rối loạn đường huyết xuất hiện lần đầu tiên trong thai kỳ, thường ở tuần thứ 24–28.

Nguyên nhân chủ yếu là do cơ thể mẹ bầu không sản xuất đủ insulin để đáp ứng nhu cầu tăng cao trong thai kỳ, dẫn đến đường huyết tăng bất thường. Đây là một tình trạng phổ biến, ảnh hưởng từ 5–10% thai phụ, và nếu không được kiểm soát kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và thai nhi.

Tầm soát đái tháo đường thai kỳ giúp:

• Phát hiện sớm nguy cơ GDM, giúp các bác sĩ can thiệp kịp thời bằng chế độ ăn, tập luyện hoặc điều trị thuốc nếu cần.
• Ngăn ngừa biến chứng thai nhi, bao gồm thai to, sinh khó, hạ đường huyết sơ sinh và nguy cơ mắc béo phì hoặc tiểu đường sau này.
• Bảo vệ sức khỏe mẹ, giảm nguy cơ tiền sản giật, nhiễm khuẩn đường tiết niệu, và tiểu đường type 2 sau sinh.
• Điều chỉnh kế hoạch chăm sóc thai kỳ giúp mẹ bầu theo dõi sát sao, có lịch khám định kỳ phù hợp, đảm bảo an toàn trong suốt thai kỳ.
• Tăng cơ hội sinh nở an toàn, khi kiểm soát đường huyết tốt, quá trình sinh nở diễn ra thuận lợi, giảm nguy cơ mổ lấy thai hoặc các can thiệp y khoa phức tạp.

Tóm lại, tầm soát đái tháo đường thai kỳ không chỉ bảo vệ sức khỏe mẹ và bé hiện tại mà còn ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe tương lai, do đó việc thực hiện đúng thời điểm và theo hướng dẫn của bác sĩ là rất quan 

Tầm soát đái tháo đường thai kỳ chỉ định cho tất cả thai phụ để phát hiện sớm nguy cơ

Thời điểm tầm soát đái tháo đường thai kỳ

Tam cá nguyệt thứ nhất cho các thai phụ nguy cơ cao

Một số mẹ bầu thuộc nhóm nguy cơ cao cần tầm soát trước tuần 24, bởi nguy cơ mắc GDM cao hơn bình thường. 

• Vào lần khám thai đầu tiên, chỉ những thai phụ có nguy cơ cao mới cần thử đường huyết đói, HbA1c hoặc thử đường huyết bất kỳ dựa vào số liệu dịch tể các rối loạn đường huyết theo tuổi của từng địa phương.
• Ngưỡng chẩn đoán đái tháo đường thực sự trong thai kỳ cũng tương tự tiêu chí mới chẩn đoán đái tháo đường của ADA năm nay, nghĩa là đường huyết đói ≥ 126mg/dL, HbA1c ≥ 6.5% hoặc đường huyết bất kỳ ≥ 200mg/dL càng chắc chắn.
• Nếu đã đủ tiêu chí chẩn đoán đái tháo đường thực sự, việc điều trị và theo dõi cũng tương tự bệnh nhân đã có đái tháo đường từ trước.
• Nếu đường huyết đói từ 92-125mg/dL: chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ
• Nếu đường huyết  < 92mg/dL là cần làm nghiệm pháp dung nạp glucose (75g-OGTT) vào tuần thứ 24-28 của thai kỳ.

Những thai phụ có nguy cơ cao:

• Thai phụ > 35 tuổi có nguy cơ kháng insulin cao hơn
• Quá cân hoặc béo phì, có BMI ≥ 25 tăng nguy cơ mắc GDM
• Tiền căn gia đình đái tháo đường (trực hệ), tiểu đường type 2
• Tiền căn sanh con > 4kg, tăng huyết áp hoặc được chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ lần trước
• Buồng trứng đa nang
• Đã được chẩn đoán rối loạn dung nạp hoặc rối loạn đường huyết đói.

Lợi ích của tầm soát sớm ở nhóm nguy cơ cao:

• Phát hiện và quản lý sớm tình trạng tăng đường huyết.
• Ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng cho mẹ và thai nhi.
• Lập kế hoạch chế độ ăn uống, luyện tập phù hợp từ sớm.
• Giảm khả năng phải dùng insulin hoặc can thiệp y tế cấp cứu sau này.

Tầm soát đái tháo đường thai kỳ từ tuần 24-28 chỉ định cho tất cả thai phụ có đường huyết đói trước đó < 92mg/dL để phát hiện sớm nguy cơ

Tuần thứ 24-28 của thai kỳ cho tất cả thai phụ có đường huyết đói trước đó < 92mg/dL

Thời điểm lý tưởng để tầm soát đái tháo đường thai kỳ là vào tuần 24–28 của thai kỳ. Đây là giai đoạn hormon thai kỳ bắt đầu gây đề kháng insulin rõ rệt, khiến đường huyết dễ tăng bất thường. Việc thực hiện tầm soát đúng thời điểm giúp phát hiện GDM sớm, điều chỉnh chế độ ăn uống, luyện tập, hoặc sử dụng thuốc nếu cần, từ đó giảm nguy cơ biến chứng cho mẹ và bé.

Thời điểm lý tưởng để tầm soát đái tháo đường thai kỳ là vào tuần 24–28 của thai kỳ. Đây là giai đoạn hormon thai kỳ bắt đầu gây đề kháng insulin rõ rệt, khiến đường huyết dễ tăng bất thường. Việc thực hiện tầm soát đúng thời điểm giúp phát hiện GDM sớm, điều chỉnh chế độ ăn uống, luyện tập, hoặc sử dụng thuốc nếu cần, từ đó giảm nguy cơ biến chứng cho mẹ và bé.

• Để chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ vào tuần 24-28, thực hiện nghiệm pháp dung nạp glucose, bằng cách cho bệnh nhân nhịn đói nguyên đêm, sáng hôm sau thử một mẫu đường huyết đói và một mẫu đường huyết 2 giờ sau khi uống 75g Glucose.
• Đái tháo đường rõ nếu FPG ≥ 126mg/dL.
• Đái tháo đường thai kỳ nếu: ít nhất một mẫu đường huyết đói từ 92-125mg/dL, đường huyết 1 giờ sau uống 75g glucose  ≥ 180mg/dL và hoặc đường huyết 2 giờ sau uống 75g glucose ≥ 153mg/dL
• Nghiệm pháp bình thường nếu đường huyết sau uống 75g dưới ngưỡng chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ 
• Thiếu chứng cứ trong việc chỉ định rộng rãi nghiệm pháp dung nạp glucose trong chẩn đoán và điều trị đái tháo đường thai kỳ trước tuần 24-28.
• Mọi thai phụ đã được chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ hoặc đái tháo đường thực sự trong suốt thai kỳ nên được theo dõi đường huyết tiếp tục sau sanh.

Lợi ích khi tầm soát đúng thời điểm:

• Phát hiện sớm tình trạng rối loạn đường huyết.
• Giảm nguy cơ thai to và khó sinh.
• Ngăn ngừa tiền sản giật, nhiễm khuẩn đường tiết niệu ở mẹ.
• Lập kế hoạch chăm sóc thai kỳ và theo dõi sát sao.
• Giảm nguy cơ béo phì và tiểu đường type 2 ở trẻ sau sinh.

Mẹ bầu béo phì, có tiền sử đái tháo đường cần làm tầm soát sớm

Không tầm soát tiểu đường thai kỳ có sao không?

Không tầm soát đái tháo đường thai kỳ hoặc phát hiện muộn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi. Dưới đây là những hậu quả phổ biến:

Ảnh hưởng đến thai nhi

• Thai to (Macrosomia) vì đường huyết mẹ cao khiến thai nhi hấp thụ nhiều glucose, dẫn đến tăng cân bất thường, tăng nguy cơ chấn thương khi sinh.
• Hạ đường huyết sơ sinh. Bé có thể bị hạ đường huyết ngay sau sinh, cần theo dõi y tế chặt chẽ.
• Vàng da, suy hô hấp và nhiễm trùng. Một số trẻ gặp các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ngay sau sinh.
• Nguy cơ béo phì và tiểu đường type 2 sau này. Nhiều nghiên cứu chỉ ra trẻ sinh từ mẹ bị GDM có nguy cơ cao mắc các bệnh chuyển hóa.

Ảnh hưởng đến mẹ

• Tiền sản giật và tăng huyết áp thai kỳ, gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi nếu không được kiểm soát.
• Sinh khó, nguy cơ phải mổ lấy thai. Thai to hoặc các biến chứng khác làm quá trình sinh nở khó khăn.
• Nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Tăng nguy cơ viêm bàng quang, viêm thận cấp trong thai kỳ.
• Nguy cơ mắc tiểu đường type 2 sau sinh. Mẹ từng GDM có khả năng phát triển tiểu đường trong những năm tiếp theo.

Ảnh hưởng của tiểu đường thai kỳ đến mẹ và thai nhi

Câu hỏi thường gặp về tầm soát tiểu đường thai kỳ

Đái tháo đường thai kỳ có nguy hiểm không?

Đái tháo đường thai kỳ có thể gây nhiều biến chứng cho mẹ và bé nếu không được kiểm soát, như thai to, sinh khó, tiền sản giật và nguy cơ béo phì ở trẻ sau sinh.

Khi nào mẹ bầu nên tầm soát đái tháo đường?

Thời điểm vàng là tuần 24–28 của thai kỳ. Với những mẹ thuộc nhóm nguy cơ cao, bác sĩ có thể khuyến cáo tầm soát sớm trước tuần 24.

Ai thuộc nhóm nguy cơ cao cần tầm soát sớm?

Nhóm nguy cơ cao gồm mẹ từng GDM trước, béo phì, tuổi >35, tiền sử gia đình có tiểu đường type 2, hội chứng buồng trứng đa nang, hoặc thai kỳ trước có thai to

Phương pháp tầm soát nào thường được sử dụng?

Thường là xét nghiệm dung nạp glucose 75g (OGTT 75g), có thể kết hợp xét nghiệm đường huyết lúc đói hoặc sau uống glucose để xác định chính xác tình trạng.

Tầm soát đái tháo đường thai kỳ có cần nhịn ăn không?

Có, thông thường mẹ bầu cần nhịn ăn ít nhất 8 tiếng trước khi làm xét nghiệm để kết quả chính xác nhất.

Nếu phát hiện GDM, mẹ bầu phải làm gì?

Bác sĩ sẽ hướng dẫn chế độ ăn uống, luyện tập và theo dõi đường huyết. Một số trường hợp cần dùng insulin hoặc thuốc hạ đường huyết phù hợp.

Duy trì chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt điều độ

Tầm soát sớm có giúp ngăn ngừa biến chứng không?

Có. Phát hiện sớm giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả, giảm nguy cơ biến chứng cho mẹ và bé, đảm bảo thai kỳ an toàn.

Đái tháo đường thai kỳ là tình trạng phổ biến ở nhiều mẹ bầu, tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng nếu không được tầm soát và quản lý kịp thời. Tầm soát tiểu đường thai kỳ đúng thời điểm giúp mẹ kiểm soát đường huyết, bảo vệ sức khỏe mẹ bầu và thai nhi, giảm biến chứng sau sinh. Tại Phòng khám 125 Thái Thịnh cung cấp dịch vụ tầm soát đái tháo đường thai kỳ chính xác, an toàn và nhanh chóng, cùng đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm. Hãy đặt lịch khám ngay hôm nay để bảo vệ mẹ và bé trong suốt thai kỳ.