Viêm khớp dạng thấp (RA) và lupus đều là bệnh tự miễn, xảy ra khi hệ miễn dịch tấn công nhầm vào các mô của cơ thể.

Với viêm khớp dạng thấp (RA), hệ miễn dịch chủ yếu tấn công các khớp. Điều này cũng xảy ra với khoảng 2/3 số người mắc lupus. Tuy nhiên, lupus có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác trong cơ thể, và triệu chứng của bệnh có thể rất khác nhau ở từng người.

Cả hai bệnh đều gây tổn thương khớp, nên dễ bị nhầm lẫn. Trên thực tế, lupus được gọi là "kẻ bắt chước vĩ đại" vì nó không chỉ có triệu chứng giống RA, mà còn giống nhiều bệnh lý khác. Vì vậy, điều quan trọng là phải hiểu rõ những điểm giống và khác nhau giữa RA và lupus để có thể chẩn đoán chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Cả hai bệnh này đều phổ biến hơn ở phụ nữ. Phụ nữ có nguy cơ mắc RA cao hơn 2-3 lần so với nam giới, và nguy cơ mắc lupus thậm chí còn cao hơn, gấp 9 lần so với nam giới.

Viêm khớp dạng thấp và lupus đều là bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch tấn công nhầm vào các mô khỏe mạnh của cơ thể

Triệu chứng của viêm khớp dạng thấp (RA)

Viêm khớp dạng thấp (RA) thường ảnh hưởng đến các khớp nhỏ ở ngón tay, bàn tay và bàn chân. Bệnh cũng có thể lan đến cổ tay, khuỷu tay và các bộ phận khác trên cơ thể. Các triệu chứng có thể xuất hiện ở nhiều khớp khác nhau vào những thời điểm khác nhau. Tuy nhiên, chúng thường đối xứng, nghĩa là nếu bạn cảm thấy đau hoặc cứng khớp ở tay phải, tay trái cũng có thể bị ảnh hưởng.

Triệu chứng của RA đôi khi tiến triển chậm đến mức khó nhận biết. Hầu hết người bệnh trải qua các đợt bùng phát (flare-ups) – khi các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn – xen kẽ với giai đoạn thuyên giảm (remission) – khi các triệu chứng giảm bớt hoặc biến mất.

Các triệu chứng điển hình của RA bao gồm:

• Đau, sưng và nhạy cảm, thường xuất hiện ở nhiều khớp cùng lúc.
• Cứng khớp, gây khó khăn khi cử động, đặc biệt là vào buổi sáng.
• Biến dạng khớp, tuy nhiên, điều này thường xảy ra ở giai đoạn muộn của bệnh.

RA có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể, gây ra:

• Khô mắt và khô miệng.
• Nốt thấp khớp (rheumatoid nodules) – các khối u nhỏ dưới da gần khớp, thường không gây đau.
• Khó thở và đau ngực.
• Mệt mỏi, có thể do thiếu máu (số lượng hồng cầu thấp).
• Sụt cân không rõ nguyên nhân.
• Tê và ngứa ran ở bàn tay.

Triệu chứng của Lupus

Lupus có thể khởi phát dần dần hoặc xuất hiện đột ngột. Bệnh có thể nhẹ hoặc nghiêm trọng và thường diễn tiến theo chu kỳ, xen kẽ giữa giai đoạn bùng phát (flare-ups) và giai đoạn thuyên giảm (remission).

Khi lupus ảnh hưởng đến các khớp, triệu chứng có thể giống với viêm khớp dạng thấp (RA), bao gồm đau, cứng khớp và sưng khớp. Tuy nhiên, mức độ nghiêm trọng thường nhẹ hơn so với RA. Người mắc lupus cũng có thể gặp một số triệu chứng phổ biến của RA, như sốt nhẹ, sụt cân và khô mắt.

Những triệu chứng đặc trưng của Lupus bao gồm: Phát ban hình cánh bướm (Malar rash) – mẩn đỏ trên má và sống mũi, đau đầu và tổn thương thận, rụng tóc, loét miệng, rối loạn tế bào máu, bao gồm thiếu máu, giảm tiểu cầu hoặc giảm bạch cầu.

Chẩn đoán viêm khớp dạng thấp (RA)

Không có xét nghiệm đơn lẻ nào có thể xác định chắc chắn bạn mắc viêm khớp dạng thấp (RA) hay lupus. Thay vào đó, bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng, tiền sử gia đình, thực hiện khám lâm sàng và yêu cầu một số xét nghiệm cận lâm sàng cũng như chẩn đoán hình ảnh.

Trong quá trình khám lâm sàng, bác sĩ sẽ kiểm tra khớp để đánh giá tình trạng sưng. Nếu vùng sưng có cảm giác cứng, có thể bạn mắc thoái hóa khớp (osteoarthritis). Trong khi đó, sưng do RA thường mềm hơn.

Nếu xét nghiệm máu phát hiện kháng thể anti-cyclic citrullinated peptide (anti-CCP), rất có thể bạn mắc RA. Nếu phát hiện yếu tố dạng thấp (rheumatoid factor - RF), có khoảng 80% khả năng bạn bị RA hoặc một bệnh viêm nhiễm khác. Chụp X-quang, siêu âm hoặc các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác có thể giúp phát hiện tổn thương khớp. Tuy nhiên, những tổn thương này thường chỉ xuất hiện rõ ràng khi bệnh đã tiến triển trong một thời gian dài.

Việc chẩn đoán viêm khớp dạng thấp không dựa trên một xét nghiệm duy nhất mà cần kết hợp triệu chứng lâm sàng, xét nghiệm máu, và chẩn đoán hình ảnh để xác định chính xác bệnh

Chẩn đoán Lupus

Lupus khó chẩn đoán hơn so với viêm khớp dạng thấp (RA). Trong một số trường hợp, có thể mất nhiều năm để xác định chính xác bệnh.

Bác sĩ sẽ thực hiện khám lâm sàng, xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh. Đồng thời, họ cũng sẽ kiểm tra 11 triệu chứng đặc trưng của lupus. Nếu bạn có từ 4 triệu chứng trở lên, rất có thể bạn mắc lupus:

• Phát ban hình cánh bướm trên má và sống mũi.
• Mảng đỏ gồ lên trên da.
• Phát ban do nhạy cảm với ánh nắng mặt trời.
• Loét miệng hoặc loét mũi, thường không gây đau.
• Viêm khớp ở ít nhất hai khớp, kèm theo đau và sưng.
• Viêm màng bao quanh tim, phổi hoặc cả hai.
• Co giật hoặc rối loạn tâm thần, bao gồm hoang tưởng hoặc ảo giác.
• Vấn đề về thận, chẳng hạn như lượng protein cao trong nước tiểu.
• Rối loạn máu, bao gồm giảm số lượng bạch cầu hoặc tiểu cầu.
• Rối loạn hệ miễn dịch.
• Xét nghiệm kháng thể kháng nhân (ANA) dương tính.

Điều trị viêm khớp dạng thấp (RA)

Hiện nay, chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn viêm khớp dạng thấp (RA) hoặc lupus. Tuy nhiên, có nhiều loại thuốc có thể giúp kiểm soát và điều trị một hoặc cả hai bệnh.

Hầu hết bác sĩ sẽ bắt đầu bằng các loại thuốc nhẹ giúp giảm triệu chứng. Những loại thuốc này có thể là thuốc kê đơn hoặc thuốc không kê đơn, bao gồm thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như: Ibuprofen (Advil, Motrin), Naproxen (Aleve).

Ngoài ra, một số loại thuốc khác có thể giúp làm chậm tiến triển của RA, bao gồm:

• Corticosteroids: Giúp kiểm soát tình trạng viêm.
• DMARDs (thuốc chống thấp khớp làm thay đổi diễn tiến bệnh): Bao gồm methotrexate (Trexall) và sulfasalazine (Azulfidine). Nhóm thuốc này giúp ức chế hệ miễn dịch, ngăn chặn sự tấn công vào khớp.
• Thuốc sinh học: Nhắm đến các phần cụ thể của hệ miễn dịch để giảm viêm, ví dụ adalimumab (Humira) và etanercept (Enbrel).
• Thuốc ức chế JAK (JAK inhibitors): Nhắm vào một phần khác của hệ miễn dịch so với Humira và Enbrel. Một số thuốc thuộc nhóm này bao gồm: Baricitinib (Olumiant), Tofacitinib (Xeljanz), Upadacitinib (Rinvoq).

Tập thể dục nhẹ nhàng, chẳng hạn như đi bộ hoặc tập yoga, có thể giúp giảm triệu chứng khi bệnh không trong giai đoạn bùng phát. Nghỉ ngơi là lựa chọn tốt hơn trong những đợt bùng phát nghiêm trọng. Nếu khớp bị tổn thương nặng, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật thay khớp hoặc kết hợp (hàn) khớp để cải thiện chức năng vận động.

Điều trị Lupus

Phương pháp điều trị lupus có thể khác nhau ở từng người, tương tự như cách các triệu chứng của bệnh xuất hiện. Nhiều loại thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp (RA) cũng có thể được sử dụng để điều trị lupus. Nếu lupus chủ yếu ảnh hưởng đến khớp, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) thường là lựa chọn đầu tiên. Tuy nhiên, theo thời gian, bạn có thể cần kết hợp nhiều phương pháp điều trị khác nhau để kiểm soát bệnh hiệu quả.

Các loại thuốc điều trị Lupus bao gồm:

• Corticosteroids: Đây là nhóm thuốc có tác dụng mạnh, vì vậy bạn nên sử dụng liều thấp nhất có thể để kiểm soát triệu chứng nhằm hạn chế tác dụng phụ.
• Thuốc chống sốt rét: Bác sĩ thường kê hydroxychloroquine (Plaquenil) để kiểm soát lupus. Ngoài ra, chloroquine cũng có thể được sử dụng trong một số trường hợp.
• Thuốc sinh học: Nhóm thuốc này nhắm vào hệ miễn dịch để kiểm soát bệnh, bao gồm: Anifrolumab-fnia (Saphnelo), Belimumab (Benlysta).

Ngoài ra, bác sĩ có thể đề xuất một số loại thuốc được sử dụng cho RA, chẳng hạn như DMARDs (thuốc chống thấp khớp làm thay đổi diễn tiến bệnh) như methotrexate.

Bên cạnh việc dùng thuốc, người bệnh lupus cần duy trì sự cân bằng giữa nghỉ ngơi và tập thể dục nhẹ nhàng, đồng thời thăm khám định kỳ để theo dõi và kiểm soát bệnh hiệu quả hơn.

Nguồn: https://www.webmd.com/rheumatoid-arthritis/ra-lupus-difference